Məsumanə (sif.) [ər. məsum + fars. …anə] Günahsız, heç bir günah və təqsiri olmayan; pak, təmiz, günahsızlıq xüsusiyyətinə malik olan. Bu sıfat həm insanlara, həm də əşyalara, hadisələrə aid edilə bilər, lakin daha çox insan davranışlarını və xarici görünüşünü ifadə etmək üçün işlədilir. "Məsumanə" sözü, əsasən "məsum" felinin sifət şəklini əks etdirir və əlavə olaraq fars dilindən götürülmüş "-anə" şəkilçisi ilə sifət forması qazanır. Bu şəkilçi, sözə "kimi", "şəkildə" mənası verir.
"Məsumanə"nin əsas mənası günahsızlıq olsa da, bəzən məsumluğun yaradılan təəssüratını da bildirə bilir. Məsələn, bir insanın qəsdən günahsız görünməyə çalışdığı, yəni özünü məsum göstərmək üçün müəyyən davranışlar nümayiş etdirdiyi hallarda da işlədilə bilər. Bu zaman "məsumanə" sözü ironik və ya hətta istehza dolu mənada istifadə olunur.
Mənasının nüansları:
- Günahsızlıq: Birbaşa və açıq şəkildə günahsızlığı, paklığı bildirir. "Uşağın məsumanə gözləri hər kəsin ürəyini əritdi."
- Sadəlövhlük: Bəzən sadəlövhlüyü, təcrübəsizliyi ifadə edə bilər. "Məsumanə inanırdı ki, hər kəs onun kimi dürüstdür."
- Masumiyyətin görünüşü: İronik mənada, görünüşdəki masumiyyəti, əslində günahkarlığı gizlətməyi ifadə edə bilər. "Məsumanə baxışları arxasında gizlənən hiyləni heç kim fərq etmədi."
İşlənmə nümunələri:
- "Körpənin məsumanə gülüşü ətrafdakıların ruhunu oxşadı." (Günahsızlıq mənasında)
- "O, məsumanə bir ifadə ilə hər şeyi inkar etdi." (Masumiyyətin görünüşü mənasında)
- "Məsumanə qəlbi ilə həyata baxırdı." (Paklıq, təmizlik mənasında)
- "Məsumanə sözləri ilə bizi aldatmağa çalışdı." (İronik mənada)
Etimalogiyası: Sözün etimologiyası göstərdiyi kimi, ərəb mənşəli "məsum" (günahsız) sözündən və farsca "-anə" (şəkildə, kimi) şəkilçisindən əmələ gəlib. Beləliklə, "məsumanə" sözü "məsum kimi", "məsum şəkildə" mənasını verir.