Mətanətsiz sifəti, əsas mənası etibarilə, mətanət sözünün antonimidir. "Mətanət" sözü əsasən daxili güc, səbr, cəsarət, iradə və qətiyyət kimi keyfiyyətləri ifadə edir. Beləliklə, "mətanətsiz" sifəti bu keyfiyyətlərin olmamasını, zəifliyini və ya çatışmazlığını bildirir. Lüğətlərdəki "davamsız, səbatsız" kimi təriflər mətanətsizliyin nəticələrini göstərir. Mətanətsiz insan qarşılaşdığı çətinliklər qarşısında tez ruhdan düşür, əzmini itirir, qətiyyətsiz davranır və məqsədlərinə çatmaq üçün lazımi səyləri göstərmir. Onun hərəkətləri sabit deyil, tez-tez dəyişir və qeyri-müəyyən olur.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "mətanət" fars mənşəli olub, "metanet" şəklindədir və "qüvvət, möhkəmlik, səbr, dözümlülük" mənalarını verir. "Mətanətsiz" isə bu əsas sözə "siz" əlavəsi ilə mənfi məna kəsb edərək, yuxarıda göstərilən keyfiyyətlərin olmamasını ifadə edir. Bu, yalnız qrammatik bir əməliyyat olmayıb, eyni zamanda məna çalarının dəyişməsini və ziddliyin ifadə olunmasını təmin edir.
Cümlədə işlənməsinə misal olaraq, verilmiş nümunədəki "Onlar sizin kimi savadsız da deyillər, mətanətsiz və iradəsiz də deyillər…" cümləsini götürək. Burada "mətanətsiz" sifəti, "savadsız" və "iradəsiz" kimi sifətlərlə yanaşı, şəxslərin mənfi keyfiyyətlərini vurğulamaq üçün işlənilir. Bu cümlədə mətanətsizliyin iradəsizliklə əlaqəsi göstərilir ki, bu da sözün mənasını daha da dəqiqləşdirir. Başqa bir cümlədə isə "mətanətsiz hərəkəti" və ya "mətanətsiz qərarı" kimi ifadələr işlənərək, hərəkətin və ya qərarın zəif, davamsız və ya düşünülməmiş olduğunu göstərmək olar. Bundan əlavə, "O, mətanətsiz bir insandır" kimi cümlələrdə isə söz birbaşa şəxsin xarakterini təsvir etmək üçün işlədilir.