Məzhəkə (ər. müzhikə) – müəyyən bir məqsədlə, əsasən tamaşaçıları güldürmək üçün söylənən və ya nümayiş etdirilən, gülməli və əyləncəli xarakter daşıyan hekayə, danışıq, söhbət, hərəkət, hadisə və ya oyun. Komediya elementləri ehtiva edir və müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər: qısa lətifədən tutmuş, uzun və mürəkkəb hekayələrə qədər. Məzhəkənin əsas məqsədi əyləncə və əhval-ruhiyyəni yüksəltməkdir. Həm yazılı, həm də şifahi formada təqdim oluna bilər. Məntiqi ardıcıllıq məsələsində lətifələrdən fərqli olaraq, daha geniş süjet xəttinə malik ola bilər, ancaq əsas diqqət gülməli və əyləncəli tərəflərə yönəlib.
Məzhəkə sözünün ərəb mənşəli olması onun tərkibindəki “müzih” kökündən görünür. Bu kök, əsasən, “gülüş, zarafat, əyləncə” mənalarını ifadə edir. Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmişdir və ədəbi dilin tərkib hissəsi olaraq istifadə olunur. Sözün leksik mənası əsasən “gülməli hekayə”, “lətifə” kimi başa düşülür, lakin onun istifadə sahəsi daha genişdir. Məsələn, bir aktyorun səhnədəki hərəkətləri də məzhəkəli adlandırıla bilər.
Məzhəkə sözünün cümlədə işlənməsinə nümunələr:
- O, məclisi özünün məzhəkəli hekayələriylə canlandırdı.
- Uşaqlar məzhəkəli oyunlar oynayaraq əylənirdilər.
- Film başdan-ayağa məzhəkəli vəziyyətlərlə dolu idi.
- Yol uzunu məzhəkələr söyləyərək zamanı əyləncəli keçirdik.
- Onun məzhəkəli davranışı hər kəsi gülməyə məcbur edirdi.
Göründüyü kimi, məzhəkə sözü müxtəlif kontekstlərdə gülüş, əyləncə və əhval-ruhiyyə yüksəlişi ilə bağlı hadisələri və vəziyyətləri təsvir etmək üçün istifadə oluna bilər. Sözün əsas mənası "gülməli şey" olmasına baxmayaraq, konkret məzmunu cümlənin ümumi məzmunundan asılı olaraq dəyişə bilər.