Mığmığa (is.): Azərbaycan dilində geniş yayılmış, əsasən şifahi nitqdə işlənən bir sözdür. Lüğətlərdə əsasən "ağcaqanad" kimi tərcümə olunsa da, bu tərcümə tam mənanı əks etdirmir. Çünki "mığmığa" sadəcə bir ağcaqanad növünü deyil, ümumilikdə kiçik, əsəbi, sancan həşəratları, xüsusilə də yay aylarında çox olanları ifadə edə bilər. Burada "ağcaqanad" daha çox sinonim kimi qəbul edilməlidir.
Etimalogiyası: Sözün etimologiyası tam aydın deyil, lakin onomatopoetik (səs təqlidi) mənşəli olması güman edilir. "Mığ-mığ" səsi kiçik həşəratların səsini, və ya onların uçarkən çıxardıqları vızıltını təqlid edir. Bu səs təqlidi ilə birlikdə, "mığmığa" sözü konkret bir həşərat növünü deyil, həmin səsi çıxaran kiçik uçan həşəratların ümumi adını bildirir. Sözün əsasında türk dillərindəki oxşar sözlərin olması da mümkündür, lakin bu istiqamətdə daha dərin tədqiqat aparılmalıdır.
İstifadəsi: "Mığmığa" sözü, əsasən, şifahi nitqdə və folklor əsərlərində işlənir. Həm konkret mənada (kiçik, sancan həşərat), həm də metaforik mənada (əsəbi, narahat edici bir şey) istifadə oluna bilər. Misal üçün, "Yay günü mığmığa olur əjdaha" misalında "mığmığa" çoxlu sayda ağcaqanadın, yay gününün narahatlıq verici bir tərəfini ifadə edir. "Mığmığı sancır insanı; Dönüb zəhərlənir insanın qanı" misalında isə "mığmığa"nın sancması yalnız fiziki bir narahatlıq deyil, həm də metaforik olaraq, insanı narahat edən, onu zəhərləyən, əsəblərini korlayan bir amili təmsil edir.
Sinonimlər: "Mığmığa" üçün tam sinonim tapmaq çətindir, lakin "ağcaqanad", "sivrisinek", "pəryax", "həşərat" kimi sözlər müəyyən kontekstlərdə onun yerinə işlənə bilər. Ancaq bu sözlər "mığmığa"nın ifadə etdiyi emosiyaları və xüsusi rəngini tam əks etdirmir.
Nəticə: "Mığmığa", Azərbaycan dilinin zənginliyini göstərən, mənalı və ifadəli bir sözdür. Onun leksik mənası yalnız "ağcaqanad" kimi məhdudlaşdırılmamalı, daha geniş və metaforik mənalar da nəzərə alınmalıdır.