Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "mırtıldamaq" felinin törəməsi olan "mırtıldama" sözü, əsasən, açıq-aşkar olmayan, zəif, anlaşılan olmayan səslər çıxarmaq, nəsə mumlayaraq danışmaq mənasında işlədilir. Lakin bu izah kifayət qədər geniş və dəqiq deyil. Daha dəqiq bir tərif vermək üçün sözün kontekstə və intonasiyaya bağlı olaraq müxtəlif çalarlarını nəzərə almaq lazımdır.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "mırtıldamaq" feli, kökü bilinməyən bir söz olub, yəqin ki, onomatopeyik (səs təqlidindən əmələ gəlmiş) xarakter daşıyır. Yəni, bu sözün yaranması, insanların zəif, anlaşılan olmayan səsləri təsvir etmək üçün istifadə etdiyi səslərin təqlidindən irəli gəlir. Bu səslər, məsələn, qəzəbli birisinin dişlərini qıcırtması, nəsə barədə narazılığını açıq demədən vurğulaması, və ya öz-özünə nəsə pıçıldaması kimi fərqli situasiyalarda əmələ gələ bilər.
"Mırtıldama" sözü, "mırtıldamaq" felindən törəyərək, həm isim, həm də məsdər kimi işlənə bilər. İsim kimi işləndikdə, zəif, anlaşılan olmayan səslər çıxarma hərəkəti və ya bu hərəkətin nəticəsi mənasını verə bilər. Məsələn: "O, sənin adını mırtıldama ilə dilə gətirdi." burada "mırtıldama" sözü hərəkəti ifadə edir. "Otaqda qaranlıq bir mırtıldama eşitdim." cümləsində isə "mırtıldama" sözü hərəkətin nəticəsini, yəni zəif səsləri bildirir.
Məsdər kimi işləndikdə isə "mırtıldama" sözü, zəif, anlaşılan olmayan səslər çıxarmaq hərəkətinə işarə edir. Məsələn: "Onun mırtıldaması məni qıcıqlandırdı." burada "mırtıldama" sözü, kiminsə zəif səslər çıxarması hərəkətini göstərir. Sözün mənası, həmçinin, kontekstdən asılı olaraq, qəzəb, narazılıq, gizlilik, qorxu kimi emosional çalarlar da daşıya bilər.
Yekun olaraq, "mırtıldama" sözü, "mırtıldamaq" felindən törəmiş, anlaşılan olmayan, zəif səslər çıxarma hərəkətini və ya bu hərəkətin nəticəsini bildirən, kontekstdən asılı olaraq müxtəlif emosional çalarlar daşıya bilən bir sözdür. Həm isim, həm də məsdər kimi işlənə bilər. Daha dəqiq tərif verərkən, cümlədəki yeri və intonasiya nəzərə alınmalıdır.