izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Mırtıldamaq felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası, anlaşılmaz şəkildə, səssizcə və ya ancaq özünün başa düşə biləcəyi qədər danışmaqdır. Bu, danışanın nitqinin aydın və dəqiq olmamasından irəli gəlir. Sözün səslənməsi əsasən qeyri-müəyyən, səssiz və ya qırıntılı olur. Mırtıldamaq, açıq şəkildə danışmaqdan çəkinmə, gizlətmək, ya da nitq orqanlarının tam işləməməsindən qaynaqlana bilər.

Mırtıldamaq, "donquldanmaq" və "deyinmək" kimi sözlərlə sinonim olsa da, onlardan bəzi incə fərqlərlə seçilir. "Donquldanmaq" daha çox aşağı səslə, incik və ya narazı bir tonda danışmağı ifadə edir. "Deyinmək" isə çox alçaq səslə, demək olar ki, eşidilməyəcək şəkildə danışmağı bildirir. Mırtıldamaq isə bu ikisindən daha geniş bir məna spektrinə malikdir və nitqin aydın olmaması ilə xarakterizə olunur. Sözün mənası, danışanın niyyətindən asılı olaraq dəyişə bilər; məsələn, bir şəxs nəsə danışmaq istəsə də, nitq qabiliyyətinin zəifliyi səbəbindən mırtıldaya bilər, digəri isə qəsdən anlaşılmaz danışmaq üçün mırtıldaya bilər.

Mırtıldamaq feli müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər: "Qoca kişi nəsə mırtıldayırdı, amma sözlərini başa düşmək mümkün deyildi." bu cümlədə mırtıldamaq, anlaşılmaz danışmanı ifadə edir. "Uşaq öz-özünə nəsə mırtıldayıb oynayırdı." bu cümlədə isə mırtıldamaq, sakit və anlaşılmaz bir şəkildə danışmanı ifadə edir. "İmtahan zamanı şagird cavabları mırtıldayırdı." bu nümunədə isə, həyəcan və ya narahatlıqdan qaynaqlanan qeyri-aydın nitqi ifadə edir. Beləliklə, "mırtıldamaq" felinin mənası kontekstdən asılı olaraq dəqiqləşir.

Etimalogiyasına gəldikdə isə, "mırtıldamaq" sözünün mənşəyi türk dilləri ailəsinə aiddir və ehtimal ki, səsin xüsusiyyətlərini əks etdirən bir onomatopeya əsasında yaranmışdır. Sözün fonetik quruluşu səsin qeyri-aydın, zəif və qırıntılı olmasını əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz