izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Misqalı sözü Azərbaycan dilində keçmişdə yüksək keyfiyyətə və zərifliyə malik olan bir tirmə növünü ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "qiymətli, zərif tirmə" kimi təsvir olunsa da, misqalının bu tərifin arxasında daha zəngin bir məna dünyası gizlənir. "Misqalı" termini, "misqal" çəki vahidindən törəmə olsa da, sadəcə çəki ilə bağlı deyil, materialların keyfiyyətinə, zərif işlənməsinə, nadirliyinə və yüksək qiymətə işarə edir. Belə ki, misqalı tirmə, həm materialının keyfiyyəti (məsələn, ipəyin xüsusi bir növü), həm də toxunma texnikası və naxışının mürəkkəbliyi baxımından digər tirmələrdən fərqlənirdi. Bu fərqlənmə, onun yüksək qiymətə satılmasına və əsasən varlı təbəqələr tərəfindən geyilməsinə səbəb olurdu.

Misqalı tirmənin hazırlanmasında istifadə olunan ipəyin növü, rənglənmə üsulları, toxunma texnikası və naxışları haqqında məlumatlar tarixi mənbələrdə məhdud olsa da, bəzi tədqiqatlar əsasında bu tirmənin xüsusi bir ipək növündən, bəlkə də xarici ölkələrdən gətirilən ipəkdən toxunduğu ehtimal edilir. Toxunma texnikasının mürəkkəbliyi və naxışların incəliyi də onun qiymətini artırır və onu adi tirmələrdən fərqləndirirdi. "Bəyin anası əyninə misqalı tirmədən don geyərdi" cümləsi də misqalı tirmənin varlı və nüfuzlu təbəqələr üçün nəzərdə tutulduğunu və status simvolu olduğunu göstərir.

Misqalı sözünün etimologiyasına nəzər salsaq, "misqal" – çəki vahidi ilə əlaqəsinin, təxminən, materialın keyfiyyətinin və ya miqdarının üstünlüyünə işarə etdiyi düşünülə bilər. Yəni, misqal qədər ipək və ya digər qiymətli materiallar sərf olunaraq hazırlanmış tirmə, adi tirmələrdən fərqli olaraq "misqalı tirmə" adını almışdır. Bu, sözün məcazi mənasının əsasını təşkil edir. Müasir Azərbaycan dilində "misqalı" sözü köhnəlmiş söz olaraq qalmışdır və ədəbiyyatda, xüsusilə tarixi roman və hekayələrdə, keçmişin həyat tərzinin təsvirində istifadə olunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz