Monument sözü latın dilindən mənşəli olub, "abidə" mənasını verir. Azərbaycan dilində istifadə olunan "abidə" sözü ilə sinonimdir, lakin məna çalarlarında bəzi incə fərqlər mövcuddur. Hər iki söz tarixi hadisələri, görkəmli şəxsiyyətləri və ya əlamətdar məqamları xatırladan və xüsusi əhəmiyyət daşıyan quruluşları, əşyaları və ya yerləri ifadə edir.
Ancaq "monument" sözü daha çox monumental ölçüləri, böyüklüyü və əzəmətliliyini vurğulayan, təsirli və unudulmaz bir xarakter daşıyan abidələri ifadə etmək üçün işlədilir. "Abidə" sözü isə daha geniş məna kəsb edir və sadə, kiçik ölçülü tarixi əşyaları, və ya heykəlləri də əhatə edə bilər. Məsələn, bir qədim sikkə də abidə sayıla bilər, lakin monument adlandırmaq münasib olmaz.
Bir başqa fərq də ondadır ki, "monument" sözü daha çox memarlıq əsərlərinə, heykəllərə və s. daha möhtəşəm və monumental əsərlərə aid edilir. "Abidə" sözü isə daha geniş əhatə dairəsinə malikdir və tarixi hadisələri əks etdirən hər hansı bir obyekt və ya yer üçün istifadə edilə bilər. Məsələn, "İstiklal monumentu" deyəndə konkret bir memarlıq əsərini nəzərdə tuturuq, amma "Şuşa abidə şəhəridir" deyəndə Şuşanın tarixi əhəmiyyətini və orada yerləşən çoxlu tarixi tikililəri, qala divarlarını və s. nəzərdə tuturuq.
Cümlə içərisində nümunələr:
- Şəhərin mərkəzində böyük bir monument ucaldılmışdır.
- Qəhrəmanın şərəfinə ucaldılmış monument əzəmətli görünür.
- Tarixin şahidi olan bu qədim qala, əsl monumentdur.
- Muzeydə çoxlu tarixi abidələr sərgilənir.
- O, tarixi abidələrin qorunması ilə məşğuldur.
- Bu qədim qəbiristanlıq milli abidə kimi qorunur.
Beləliklə, "monument" sözü "abidə" sözünün daha spesifik və monumental əsərlər üçün istifadə olunan sinonimi kimi qəbul edilə bilər.