Motalpapaqlı sözü Azərbaycan dilində sifət kimi işlənir və "motal papaq geyinmiş", "başında motal papaq olan" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün əsas mənasını əks etdirsə də, onun kontekstdən asılı olaraq daha geniş mənalar kəsb edə biləcəyini göstərmir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "motal" və "papaq" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəldiyini görürük. "Motal" sözü, ehtimal ki, "metal" sözündən törəmiş olub, papağın materialına işarə edir. Beləliklə, "motalpapaqlı" əslində, metal materialdan hazırlanmış papaq geyinən şəxsi ifadə edir. Lakin, zamanla bu söz daha geniş mənada, sadəcə olaraq kəndli təbəqəsinə aid adi bir papaq geyinən kəslər üçün də istifadə edilə bilər. Çünki motal papaqlar, xüsusilə kənd əhalisi arasında geniş yayılmışdı.
Verilən nümunə cümlədə ("Motalpapaqlı kəndli bir söz deməyib, vaqon biletçisinin göstərdiyi skamyada … yer tutdu") söz, sadə, susqun, sözə az düşən kəndli tipini təsvir etmək üçün işlənilib. Burada "motalpapaqlı" sadəcə olaraq geyim detalı deyil, həm də sosial statusu və xarakterini əks etdirən bir element kimi çıxış edir. Beləliklə, söz, təkcə "motal papaq geyinən" deyil, "sadə, susqun, kəndli" mənalarını da özündə ehtiva edir.
Digər cümlə nümunələrində isə sözün mənası dəyişə bilər. Məsələn: "Qışda motalpapaqlı adamlar daha çox görünür." burada vurğu geyim üzərindədir, sosial status ikinci planda qalır. Yaxud: "O, köhnə, paslanmış motalpapaqlı bir adam idi." burada papağın vəziyyəti ön plana keçir.
Nəticə olaraq, "motalpapaqlı" sözü polysemik (çoxmənalı) bir sözdür və onun dəqiq mənası yalnız kontekstdən aydın olur. Lakin əsas mənası "motal papaq geyinmiş" olsa da, məcazi mənada "sadə, susqun, kəndli" mənalarını da kəsb edə bilir.