Muxtar (ər. مختار - muxtār) sifəti olub, "özünü idarə edən", "öz müqəddəratını təyin edən", "özbaşına", "müstəqil" mənalarını verir. Əsas mənası müəyyən bir səlahiyyət dairəsində özünü idarə etmək hüququna malik olmaqdır. Bu hüquq, ümumiyyətlə, daha geniş bir siyasi vahid tərəfindən tanınmış və qanunla təsbit olunmuşdur.
Lüğətlərdəki "Muxtariyyət hüququ olan" tərifi mənanın yalnız bir tərəfini əks etdirir. Muxtar anlayışı sadəcə olaraq hüququn mövcudluğunu deyil, həm də bu hüququn tətbiqini, yəni özünü idarəetmənin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Məsələn, "Muxtar vilayət" deyərkən, yalnız müəyyən səlahiyyətlərə sahib olan bir inzibati vahidin deyil, həm də bu səlahiyyətlərdən real şəkildə istifadə edən bir vilayətin nəzərdə tutulduğu başa düşülür.
Muxtar sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslar daşıya bilər. Məsələn, "muxtar təşkilat" deyərkən, öz maliyyə və idarəetmə işlərini müstəqil həyata keçirən bir qurum nəzərdə tutulur. "Muxtar qərar" ifadəsində isə müəyyən məhdudiyyətlərə məruz qalmadan, özbaşına verilmiş bir qərar ifadə olunur. Bu, bir səlahiyyətli şəxsin verdiyi, başqalarının müdaxiləsindən azad qərar ola bilər, eləcə də özbaşınalığı ifadə edə bilər.
Qeyd etmək lazımdır ki, "Muxtar" sözünün işlədilməsi həmişə müsbət məna daşımır. Bəzi hallarda, özbaşınalıq, qanunsuzluq, hökumət nəzarətindən kənarda qalma mənalarını da ifadə edə bilər. Məsələn, "muxtar əməliyyatlar" ifadəsi qeyri-qanuni əməliyyatlar anlamını da verə bilər.
Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti nümunəsi, Azərbaycan Respublikası daxilində müəyyən dərəcədə özünüidarəetmə hüququna malik olan bir ərazi vahidinin mövcudluğunu göstərir. Lakin son dövrlərdə baş verən hadisələr nəticəsində bu muxtariyyət faktiki olaraq ləğv edilmişdir.