Musson [fr. mousson, əsli ər. mövsüm] sözü əslində ərəb mənşəli "mövsüm" sözündən götürülmüşdür. Fransız dilinə keçdikdən sonra ingilis və digər dillərə də daxil olaraq beynəlxalq termin halını almışdır. "Mövsüm" sözü ilə əlaqəsi dəniz və quru arasında temperatur fərqindən yaranan və il ərzində istiqamətini dəyişən küləklərə aid olmasıdır; yəni bu küləklər mövsümlərə uyğun olaraq əsər.
Musson küləkləri, qış və yay aylarında istiqamətini dəyişdirən, periodik olaraq əsən, genişmiqyaslı küləklərdir. Qışda sərin və quru, quru ərazilərdən dənizə doğru əsərək, quru iqliminə səbəb olurlar. Yay aylarında isə isti və nəm dəniz küləkləri olaraq dənizdən quruya doğru əsərək, bol yağıntı gətirirlər. Bu istiqamət dəyişikliyi əsasən quru və dəniz səthləri arasındakı temperatur fərqlərindən qaynaqlanır. Quru daha tez isinir və soyuyur, bu isə hava təzyiqinin dəyişməsinə səbəb olur. Nəticədə, yayda qızmış quru üzərində alçaq təzyiq, sərin dəniz üzərində isə yüksək təzyiq yaranır və külək dənizdən quruya doğru əsməyə başlayır. Qışda vəziyyət əksidir: quru sərin, dəniz isə nisbətən isti olur.
Musson küləkləri, xüsusilə Cənub-Şərqi Asiya, Hindistan, Şərqi Afrika və Avstraliya kimi bölgələrdə iqlimin formalaşmasında əsas rol oynayır. Bu ərazilərdə musson yağışları əkinçilik üçün həyati əhəmiyyət daşıyır, lakin eyni zamanda güclü musson yağışları daşqınlara və digər təbii fəlakətlərə səbəb ola bilər. Mussonun gücü və davamiyyəti həmçinin El Nino kimi qlobal iqlim hadisələrindən də təsirlənir.
Cümlə içində nümunələr:
- Bu il musson yağışları vaxtından əvvəl başladı.
- Musson küləkləri əkinçiliyə həm faydalı, həm də zərərli ola bilər.
- Hindistan iqliminin əsas xüsusiyyətlərindən biri mussonlardır.
- Alimlər musson yağışlarının miqdarını proqnozlaşdırmaq üçün yeni modellər üzərində işləyirlər.