Muzey (lat. museum, əsli yun. museion – muzalara həsr edilmiş yer, muzalar məbədi) tarixi, elmi və ya incəsənət əsərlərini, təbii eksponatları və ya digər əhəmiyyətli mədəni və ya tarixi əşyaları toplamaq, qorumaq, araşdırmaq və ictimaiyyətə nümayiş etdirmək üçün yaradılmış bir qurumdur. Latınca “museum” sözünün kökü qədim yunan dilindəki “museion” sözündəndir ki, bu da "muzalara aid yer" mənasını verir. Muzalar qədim yunan mifologiyasında sənət və elmin himayədarı olan tanrıçalardı. Beləliklə, muzeyin əsas funksiyası, qədim dövrlərdən bəri elmin, incəsənətin və mədəniyyətin inkişafına töhfə vermək, bu sahələrdəki nailiyyətləri qoruyub saxlamaq və gələcək nəsillərə ötürməkdir.
Muzeylər müxtəlif növlərə ayrılır: tarix muzeyləri, incəsənət muzeyləri, təbiət tarixi muzeyləri, elmi muzeylər, texnologiya muzeyləri, etnoqrafiya muzeyləri və s. Hər bir muzey tipi özünəməxsus eksponatlar toplayır və tədqiqatlar aparır. Məsələn, tarix muzeyləri arxeoloji tapıntılar, qədim sənət əşyaları, sənədlər və digər tarixi əhəmiyyətli əşyaları nümayiş etdirir; incəsənət muzeyləri rəsm əsərləri, heykəltəraşlıq əsərləri, qrafika və digər sənət əsərlərini; təbiət tarixi muzeyləri isə flora və faunanın nümunələrini, geoloji tapıntıları və s. sərgiləyir.
Muzeyin funksiyaları yalnız eksponatların nümayişindən ibarət deyil. Muzeylər həmçinin tədqiqatlar aparır, elmi konfranslar təşkil edir, təhsil proqramları həyata keçirir, elmi əsərlər nəşr edir və ictimaiyyətə maarifləndirici tədbirlər təşkil edir. Muzey əşyalarını qorumaq, onların gələcək nəsillər üçün qorunub saxlanması üçün müvafiq şərait yaratmaq da muzeyin vacib vəzifələrindən biridir. Müasir muzeylər interaktiv sərgilər, virtual turlar və digər innovativ texnologiyalardan istifadə edərək ziyarətçilər üçün daha cazibədar və məlumatlı bir təcrübə təqdim edirlər.
Cümlədə nümunələr:
- O, milli muzeyə getdi və orada qədim əlyazmaları gördü.
- Bakıdakı incəsənət muzeyi geniş kolleksiyası ilə məşhurdur.
- Təbiət tarixi muzeyi nadir heyvan növlərinin skeletlərini sərgiləyir.
- Yeni açılan muzey zəngin kolleksiyası ilə ziyarətçiləri heyran etdi.