Mübahisə sözü ərəb mənşəlidir və kökü "bahas" – "qiymət, dəyər, mübahisə" sözündəndir. Əsas mənası, iki və ya daha çox tərəf arasında bir mövzu, fikir və ya maraq dairəsinə dair fikir ayrılığı və bunun nəticəsində yaranan şifahi və ya yazılı mübadiləni əhatə edir. Bu mübadilə, hər bir tərəfin öz fikrini əsaslandırmaq, dəstəkləmək və ya rəqibin fikrini inkar etmək məqsədi ilə aparılır.
Lüğətdəki "bir işi, məsələni və s. müzakirə etdikdə öz fikrini qoruyan, sübut etməyə çalışanlar arasında başlanan bəhs, deyişmə" ifadəsi mübahisənin əsas xüsusiyyətlərini qısaca ifadə etsə də, daha geniş izah tələb edir. Mübahisənin intensivliyi, tərəflərin münasibətləri, mövzunun əhəmiyyəti və iştirakçıların şəxsiyyətlərindən asılı olaraq fərqlənə bilər. Bəzi hallarda sadə bir fikir ayrılığı olaraq qala bilir, bəzi hallarda isə kəskin münaqişəyə, hətta mübahisə edənlər arasında qarşıdurmaya səbəb ola bilər.
Mübahisənin müxtəlif kontekstlərdə istifadəsi də fərqlənir:
- Elmi mübahisə: Elmi bir mövzuda fərqli fikirlərin müzakirəsi, dəlillərin təqdim edilməsi və elmi metodlarla sübut edilməsi.
- Siyasi mübahisə: Siyasi məsələlər üzrə fərqli mövqelərin ifadə edilməsi və müdafiəsi.
- Hüquqi mübahisə: Məhkəmədə vəkil və ya hakim tərəfindən hüquqi mübahisənin aparılması.
- Gündəlik həyatda mübahisə: Ailə üzvləri, dostlar və ya qonşular arasında yaranan fikir ayrılıqları.
Mübahisənin əsas xüsusiyyətlərindən biri də arqumentlərin və dəlillərin əhəmiyyətidir. Mübahisənin məqsədi, həqiqəti tapmaq, qərar vermək və ya fikirlərin aydınlaşdırılması ola bilər. Ancaq hər zaman nəticənin müsbət olması qarantiya edilmir. Mübahisənin sağlam və konstruktiv aparılması, tərəflərin hörmətli davranışı, dəlillərə əsaslanan arqumentlərin irəli sürülməsi və qarşılıqlı anlaşmaya nail olmaq istəyi ilə mümkündür.