Mübaşir (ər. مبشير) sözü fars dilindən Azərbaycan dilinə keçmişdir. Əslində "müjdəçi", "xəbər verən", "elan edən" mənalarını ifadə edir. Lakin Azərbaycan dilində, xüsusilə də tarixi kontekstlərdə, bu sözün mənası daralaraq kənd və ya böyük ərazinin idarə olunmasında mülkədar tərəfindən təyin edilmiş vəzifəli şəxsi ifadə etmək üçün istifadə olunmuşdur. İran kontekstində bu məna daha geniş yayılmışdır və sözün etimoloji kökünə nisbətən daha spesifik bir peşə və ya vəzifəni təsvir edir.
Beləliklə, "mübaşir" sözünün ümumi mənası "idarəçi", "nəzarətçi", "vəkil" kimi ifadə edilə bilər, amma tarixi və coğrafi kontekstdən asılı olaraq daha dəqiq tərif verilməlidir. Məsələn, verilən nümunədə ("Musa kişi mübaşir Məmmədin yoğun səsini tanıdı") mübaşir, məlum bir ərazinin, ehtimal ki, kəndin idarəçisi kimi təsvir edilir. Bu, sözün sadəcə bir adamın vəzifəsini deyil, həm də sosial və iqtisadi iyerarxiyada tutduğu yeri göstərir.
Müxtəlif cümlələrdə "mübaşir" sözünün necə işləndiyinə dair daha çox nümunə vermək mümkündür:
- Kəndin mübaşiri ədalətli və xalqına qayğıkeş bir adam idi. (Burada mübaşir, ədalətli idarəçilik nümunəsi kimi təsvir olunur.)
- Mülkədar öz mübaşirlərini diqqətlə seçirdi. (Burada mübaşir, mülkədarın əlindəki gücün və nüfuzun bir təcəssümü kimi təsvir olunur.)
- Köhnə mübaşirin yerinə gənc və enerjili bir adam təyin edildi. (Burada mübaşir, vəzifənin sahibi kimi təsvir edilir.)
Qeyd etmək lazımdır ki, "mübaşir" sözü müasir Azərbaycan dilində nadir hallarda işlənir və əsasən tarixi mətnlərdə və ya xüsusi kontekstlərdə rast gəlinir. Onun yerini daha müasir sinonimlər, məsələn, "rəhbər", "idarəçi", "vəkil" və s. tutmuşdur.