izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Mühafizəedici (sif.) sözü əsasən “mühafizə etmək” felləsindən törəmiş sifətdir və əsasən iki əsas məna daşıyır: birincisi, bir şeyi zərərdən, təhlükədən, hücumdan və ya ziyandan qorumaq, ikinci isə bu qoruma funksiyasını yerinə yetirən vasitə və ya sistemin özünü ifadə etmək.

Birinci məna: Bu mənada “mühafizəedici” sözü bir şeyin, hadisənin və ya varlığın qoruyucusu, keşiyçisi, himayəçisi kimi təsvir olunur. Məsələn, “Mühafizəedici qüvvələr düşmənin hücumunu dəf etdilər” cümləsində “mühafizəedici” əsgərləri, hərbi qüvvələri ifadə edir. Başqa bir nümunə olaraq “Ailənin mühafizəedici ruhu onu çətinliklərdən qorudu” cümləsində “mühafizəedici” mənəvi bir qüvvə, bir əqidə və ya prinsiplər sistemini ifadə edir. Beləliklə, bu mənada söz, həm konkret (əsgər, qalxan, divar), həm də abstrakt (əqidə, inam, qanun) mövzuları ifadə edə bilir. Həmçinin, insanlarda olan qoruyucu instinktləri və ya davranışları da “mühafizəedici” sifəti ilə təsvir etmək olar: “Mühafizəedici instiktini aktivləşdirərək balalarını təhlükədən qorudu.”

İkinci məna: Bu mənada “mühafizəedici” sözü konkret bir qurğu, sistem və ya mexanizmi ifadə edir. Məsələn, “Mühafizəedici qurğu yanğını vaxtında aşkarlayıb xəbərdarlıq etdi” cümləsindəki “mühafizəedici qurğu” yanğın siqnalizasiya sistemi deməkdir. Başqa nümunələr: "Mühafizəedici sistem viruslardan qoruyur", "Mühafizəedici maska tozdan qoruyur", "Mühafizəedici paltar işçiləri kimyəvi maddələrdən qoruyur". Bu mənada söz, əsasən texnoloji, hərbi və ya tibbi sahələrdə istifadə olunur və müəyyən bir funksiyanı yerinə yetirən avadanlıq, proqram və ya sistemləri adlandırmaq üçün işlədilir.

Qısaca desək, “mühafizəedici” sözü həm bir şeyin qoruyucusu olan varlığı və ya qüvvəni, həm də qoruma funksiyasını həyata keçirən vasitəni ifadə edir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir və həm konkret, həm də abstrakt mənalarda işlədilə bilir. Etimoloji baxımdan “mühafizə” kökünün fars dilindən gəldiyi güman edilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz