Mülkədarlıq termini Azərbaycan dilində geniş mənada torpaq və ya digər əmlak üzərində xüsusi mülkiyyət hüququna malik olmağı ifadə edir. Lakin bu anlayışın daha dəqiq və geniş izahı üçün tarixi, hüquqi və sosial kontekstlər nəzərə alınmalıdır. Tarixən mülkədarlıq, əsasən, feodal sistemlə əlaqələndirilərək, torpaq üzərində tam və hədsiz səlahiyyətə malik olan bir sinifin mövcudluğunu göstərirdi. Bu sinif, torpaqları öz mülkiyyətində saxlayaraq, kəndlilərə və ya digər torpaq işləyənlərə müəyyən şərtlər əsasında istifadə etmək hüququ verirdi. Bu hüquqlar, müxtəlif dövrlərdə və fərqli coğrafiyalarda müxtəlif formada təzahür edə bilərdi. Məsələn, bəzi hallarda mülkədarlar torpaqdan əldə olunan məhsulun bir hissəsini özləri üçün tələb edirdilər, bəzilərində isə torpaq işləyənlərin vergi ödəmələrini təmin edirdilər.
Müasir hüquqi anlayışda isə mülkədarlıq, mülkiyyət hüququ çərçivəsində torpaq və ya digər əmlak üzərində tam səlahiyyətə malik olma deməkdir. Bu, əmlaka sahib olmaq, ondan istifadə etmək, sərəncam vermək və onu başqasına satmaq hüququnu əhatə edir. Ancaq bu hüquqlar, həm də müəyyən məhdudiyyətlərə məruz qala bilər. Məsələn, ətraf mühitin mühafizəsi, şəhərsalma qaydaları və ya digər qanunvericilik aktları mülkədarın əmlak üzərində tam sərəncam verməsinə məhdudiyyətlər qoya bilər. Beləliklə, mülkədarlıq, tamamilə sərbəst və məhdudiyyətsiz bir hüquq deyil, əksinə, müəyyən qanun və qaydalarla tənzimlənən bir hüquqdur.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "mülk" farsca mənşəli olub "mal-mülk", "sahiblik" mənalarını ifadə edir. "-darlıq" isə "-lıq" şəkilçisi ilə birləşərək "vəziyyət, hal, keyfiyyət" mənasını ifadə edir. Ona görə də "mülkədarlıq" sözü birbaşa "mülkə sahib olma vəziyyəti, mülkiyyət halını" bildirir.
Cümlə içərisində istifadəsinə nümunələr:
- Feodal dövründə mülkədarlıq əsas sosial təbəqəni təşkil edirdi.
- Torpaq islahatları nəticəsində mülkədarlıq sistemi süquta uğradı.
- Konstitusiya hər kəsin öz mülkiyyətinə və mülkədarlıq hüququna malik olmasını təmin edir.
- Müasir hüquq sistemində mülkədarlıq qanunla müəyyən edilmiş səlahiyyətlərə əsaslanır.