Mülkiyyət (ər. ملكية - milkīyya) bir əşyaya, əşyalara, və ya mənəvi dəyərə qarşı hüquqi və faktiki hakimiyyəti, səlahiyyəti ifadə edən bir termindir. Əsasən üç əsas elementi ehtiva edir: istifadə, sərəncam və sərəncama vermə hüquqları. Bu hüquqlar mülkiyyətçinin öz istəyi ilə həmin əşyanı, əşyaları istifadə etməsinə, onları satmasına, dəyişdirməsinə, ya da başqasına verilməsinə imkan yaradır. Mülkiyyət hüququ qanunla müdafiə olunur və mülkiyyətçi bu hüququ qorumaq üçün müəyyən vasitələrdən istifadə edə bilər.
Mülkiyyətin tərifinə dair iki əsas yanaşma mövcuddur:
1. Faktiki mülkiyyət: Bu yanaşmada mülkiyyət, bir şəxsin fiziki olaraq bir əşyaya nəzarət etməsi və ondan istifadə etməsi kimi başa düşülür. Məsələn, bir insanın öz evində yaşamasını faktiki mülkiyyət adlandırmaq olar. Lakin bu yanaşma, hüquqi mülkiyyəti əks etdirmir. Çünki bir şəxs bir əşyaya faktiki olaraq nəzarət edə bilər, ancaq hüquqi olaraq onun mülkiyyətçisi olmaya bilər.
2. Hüquqi mülkiyyət: Bu, mülkiyyətin daha dəqiq və tam tərifidir. Hüquqi mülkiyyət, bir şəxsin qanunla müəyyən edilmiş hüquq və vəzifələr çərçivəsində bir əşyaya, əşyalara və ya mənəvi dəyərə sahib olması deməkdir. Bu hüquqlar müxtəlif formalarda ola bilər: mütləq mülkiyyət, məhdud mülkiyyət (məsələn, kirə hüququ), şərik mülkiyyəti və s. Hüquqi mülkiyyət, faktiki mülkiyyətdən fərqli olaraq, qanunla qorunur və mülkiyyətçinin hüquqlarını pozanlara qarşı müraciət etmək imkanı verir.
Mülkiyyət termini müxtəlif kontekstlərdə istifadə edilə bilər:
a) Dövlət mülkiyyəti: Dövlətə məxsus olan torpaqlar, bina, sənaye müəssisələri və s. kimi əşyalar.
b) Şəxsi mülkiyyət: Fərdi şəxslərə məxsus olan əmlak, əşyalar və s.
c) Kollektiv mülkiyyət: Bir qrup insanın birgə sahib olduğu əmlak, əşyalar və s. (məsələn, kooperativlər).
d) Mənəvi mülkiyyət: Müəllif hüququ, patent və s. kimi mənəvi dəyərlərə sahib olma hüququ.
Qısaca, mülkiyyət, bir əşyaya, əşyalara və ya mənəvi dəyərə qarşı hüquqi və faktiki hakimiyyətin, səlahiyyətin mövcudluğunu ifadə edən mürəkkəb bir hüquqi və iqtisadi anlayışdır. Onun mənası və əhəmiyyəti müxtəlif ictimai-iqtisadi sistemlərdə dəyişə bilər.