Münaqişəli sifəti, əsasən "münaqişə" sözündən törəmə olub, bir hadisə, məsələ və ya vəziyyətin münaqişəyə, fikir ayrılığına, ixtilaf və ya mübahisələrə səbəb olma xüsusiyyətini bildirir. Yəni, münaqişəli bir məsələ, vəziyyət və ya şəxs münaqişə riski daşıyır, müxtəlif tərəflər arasında fikir ayrılığı və ya mübahisə yaradır.
Lüğətlərdə verilən "mübahisəli, ixtilaflı" ifadələri münaqişəli sözünün mənasını əhatə edir, ancaq tam olaraq ifadə etmir. Çünki "mübahisəli" və "ixtilaflı" daha çox fikir ayrılığı, qarşıdurma üzərində fokuslanır, halbuki "münaqişəli" potensial münaqişəni, həmçinin açıq münaqişəni də əhatə edir. Məsələn, "mübahisəli" bir məsələnin həlli üçün müzakirələr aparıla bilər, amma hələ açıq münaqişə baş verməyib. "Münaqişəli" isə həm potensial, həm də açıq münaqişəni ifadə edə bilir.
Münaqişəli sözünün işlənməsinə nümunələr:
- "Münaqişəli məsələnin həlli üçün kompromis tapmaq lazımdır." (Potensial münaqişənin qarşısının alınması)
- "Onların arasında münaqişəli bir münasibət var idi." (Açıq münaqişənin olması)
- "Münaqişəli bölgədə hərbi əməliyyatlar davam edir." (Münaqişəli coğrafi ərazi)
- "Tarixçilər arasında münaqişəli bir mövzu idi." (Fikir ayrılığı olan tarixi məsələ)
Münaqişəli sözünün etimologiyası “münaqişə” sözünə dayanır. “Münaqişə” ərəb mənşəli bir sözdür və “qarşıdurma, ixtilaf, mübahisə” mənalarını verir. Beləliklə, “münaqişəli” sifətinin də kökündə bu qarşıdurma, ixtilaf və mübahisə mənaları yatır, lakin potensial münaqişə imkanını da özündə əks etdirir.
Qısaca olaraq, “münaqişəli” sifəti, bir vəziyyətin, məsələnin və ya şəxsin münaqişəyə, fikir ayrılığına və ya mübahisəyə səbəb olma potensialını və ya realliyini ifadə edir. Bu, sadəcə fikir ayrılığı deyil, daha geniş, potensial qarşıdurma riskini də əhatə edən bir termindir.