Mürtəd (ər. مرتدّ - murtədd) sözü ərəb mənşəli olub, əslində “geri dönən”, “öz əqidəsindən dönən” mənasını verir. Lüğətlərdə əsasən İslam dinindən çıxan şəxs kimi təqdim olunsa da, bu anlayış daha geniş bir mənaya malikdir. İslam kontekstində mürtəd, əvvəllər müsəlman olmuş, lakin sonradan öz dinindən dönərək başqa bir dini qəbul etmiş və ya hər hansı bir dinə inanmadığını açıq şəkildə bəyan etmiş şəxsi ifadə edir. Lakin bu terminin tətbiqi zamanı ehtiyatlı olmaq lazımdır, çünki bəzi hallarda "mürtəd" adı verilən şəxs sadəcə olaraq öz dini inanclarını yenidən qiymətləndirə bilər və ya dini qaydaları fərqli şərh edə bilər. Bu səbəbdən, hər bir halda müəyyən bir şəxs üçün "mürtəd" termininin tətbiqi məsuliyyətli və diqqətli yanaşmanı tələb edir.
Sözün istifadəsi kontekstə bağlı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, "filankəs mürtəddir" ifadəsi güclü bir ittihamdır və həmin şəxsin dini baxışlarını qəti şəkildə rədd etməsini, əvvəlki dini inanclarından tamamilə uzaqlaşmasını bildirir. Lakin "mürtəd fikirlər" ifadəsi fərqli bir məna daşıyaraq, qəbul olunmuş dini normalardan kənara çıxan, ortodoks olmayan, yenilikçi və ya radikal fikirləri ifadə edə bilər. Bu halda, söhbət konkret olaraq dinindən dönmüş bir şəxsdən getmir, əksinə, qəbul olunmuş dini inanclarla ziddiyyət təşkil edən düşüncələr haqqında danışılır.
Qeyd etmək vacibdir ki, "mürtəd" termini həm isim, həm də sifət kimi işlədilə bilər. İsim kimi bir şəxsi, sifət kimi isə onun əqidəsini və ya fikirlərini təsvir edə bilər. Məsələn, "o, mürtəddir" ifadəsi bir şəxsi ifadə edərkən, "mürtəd düşüncələr" ifadəsi dini inanclarla ziddiyyət təşkil edən fikirləri ifadə edir. "Babi" sözü ilə sinonim olaraq işləndiyi hallarda isə, tarixi kontekstdə Babilik hərəkatına qoşulmuş şəxsləri təsvir edir. Ancaq bu, bütün mürtədləri Babilər sırasına daxil etmək demək deyildir.
Nəticə olaraq, "mürtəd" sözünün mənası və istifadəsi kontekstdən asılı olaraq dəyişir və müəyyən bir vəziyyətdə istifadə edilməzdən əvvəl ehtiyatlı olmaq və sözün həqiqi mənasını nəzərə almaq vacibdir.