Mürüvvətsizlik, ədəbsizlik, hörmətsizlik, nəzakətsizlik kimi mənaları da özündə ehtiva edən bir söz olub, əsasən insanlarda qarşılıqlı hörmət, ehtiram, mərhəmət və şəfqət hisslərinin olmamasını, yaxud bu hisslərin təzahür etməməsini ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "insafsızlıq, rəhmsizlik, şəfqətsizlik, zalımlıq" olaraq izah edilməsi, sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir.
Mürüvvətsizlik, fərdin başqasının hiss və duyğularına, hüquqlarına, ehtiyaclarına biganəliyini, hətta onlara qarşı qəddarlıq və zülm göstərməsini ifadə edə bilər. Bu, yalnız fiziki zorakılıqla deyil, həm də sözlə, hərəkətlə, laqeydliklə də təzahür edə bilər. Məsələn, birisinin çətinliyini görməməzlikdən gəlmək, kömək etməmək, haqsızlığa göz yummaq da mürüvvətsizlik əlamətidir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "mürüvvət" kökündən əmələ gəldiyini görərik. "Mürüvvət" ədəb, nəzakət, hörmət, mərhəmət mənalarını verir. Beləliklə, "mürüvvətsizlik" bu müsbət keyfiyyətlərin olmamasını, əksini bildirir. "Mürüvvət" sözü ərəb mənşəlidir və "mərəvvət" sözü ilə bağlıdır. Bu bağlamda, mürüvvətsizliyi "mərhəmətsizlik" və "şəfqətsizlik" kimi də izah etmək olar, amma bu izah kifayət deyildir.
Cümlə içərisində istifadəsinə nümunələr:
- Onun mürüvvətsizliyi hər kəsə bəlli idi.
- Qonşularının çətinliyini görərək kömək əlini uzatmaması, onun mürüvvətsizliyinin bariz nümunəsi idi.
- Bu mürüvvətsizlik davranışına görə cəzalandırılmalı idi.
- Yoxsullara qarşı göstərdiyi mürüvvətsizlik onu ictimai rəyin qarşısında məhkum etdi.
Göründüyü kimi, mürüvvətsizlik yalnız insafsızlıq, rəhmsizlik, şəfqətsizlik və zalımlıqla deyil, həm də ədəbsizlik, nəzakətsizlik, qeyri-insani davranışlarla da əlaqələndirilə bilər. Bu, həm fərdi, həm də sosial bir problemdir və etik dəyərlərin olmamasını göstərir.