izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Müstəbid sözü ərəb mənşəlidir və "istibdad" (استبداد) kökünə dayanır. İstibdad isə "özbaşınalıq", "təkbaşına hökmranlıq", "zülm" mənalarını verir. Beləliklə, "müstəbid" sözü əsasən özbaşınalıqla, zülmlə idarə edən, xalqın hüquqlarını tapdalayan, istədiyini edən, hesabat verməyən hakimiyyət sahibinə aid edilir. Lüğətlərdə verilən "istibdadçı, zalım hökmdar, hakimi-mütləq" mənaları bu ümumi mənanın tərkib hissələrini əks etdirir.

Müstəbid, sadəcə bir hökmdar və ya siyasi liderlə məhdudlaşmayan daha geniş bir anlayışdır. Hər hansı bir qurumda, ailədə, iş yerində, hətta şəxsi münasibətlərdə özbaşınalıqla davranan, başqalarının fikirlərini və hüquqlarını nəzərə almadan, tək öz istəyi ilə hərəkət edən şəxsə də müstəbid deyə bilərik. Məsələn, "müəllim şagirdlərlə müstəbid davranırdı" və ya "ata ailədə müstəbid idi" kimi cümlələrdə "müstəbid" sözü siyasi kontekstdən kənarda da işlənir.

Sözün ikinci mənası isə daha az istifadə olunur və birinci mənadan törəmədir. Bu mənada "müstəbid" sifət kimi işlənir və özbaşınalığı, zülmü ifadə edir. Məsələn, "müəssisədə müstəbid bir idarəetmə sistemi hökm sürürdü" cümləsində söz, idarəetmə sistemini təsvir etmək üçün işlədilir. Bu, hakimiyyətin xarakterini, özbaşınalığını və zülmünü vurğulayır. Həmçinin, "müstəbid qanunlar" kimi ifadələr də mümkündür.

Ümumiyyətlə, "müstəbid" sözü negativ bir konnotasiya daşıyır və hakimiyyətin sui-istifadəsini, özbaşınalığı və zülmü əks etdirir. Bu sözün işlədilməsi həmişə güclü bir tənqidi və qınamanı ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz