Mütəəssir sifəti ərəb mənşəlidir və əsasən bir hadisə, xəbər, vəziyyət və ya duyğuya qarşı emosional və ya psixo-fiziki reaksiyanı bildirir. Lüğətdəki tərifi – "Bir hal və hissin təsiri ilə dəyişilmiş, qüssələnmiş, dərdlənmiş, əhvalı pozulmuş, təsirlənmiş" – mənanın əsasını əks etdirir, lakin daha geniş izahı tələb edir.
Sözün əsas mənası "təsir altına düşmüş" deməkdir. Bu təsir müsbət və ya mənfi, güclü və ya zəif ola bilər. Mütəəssir olan şəxs öz əhval-ruhiyyəsində, davranışında və ya fiziki vəziyyətində dəyişiklik hiss edir. Qüssə, kədər, həyəcan, sevinc, təəccüb kimi müxtəlif duyğular mütəəssirlik hissinə səbəb ola bilər.
Mütəəssirlik dərəcəsi də fərqli ola bilər: yüngül təsirlənmədən tutmuş, dərin əzab və ya şok halına qədər. Məsələn, "o, dostunun xəbərindən çox mütəəssir oldu" cümləsində mütəəssirlik kədər və qüssə ilə əlaqələndirilir. "Konsertdən mütəəssir qaldı" cümləsində isə müsbət bir duyğu – heyranlıq və ya təəccüb nəzərdə tutulur. "O, hadisənin şahidi olaraq dəhşətli dərəcədə mütəəssir oldu" cümləsi isə şok və dərin psixoloji təsirdən danışır.
Beləliklə, "mütəəssir" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, ancaq əsasında həmişə bir xarici təsirin şəxsə emosional və ya fiziki təsiri yatır. Sözün sinonimləri arasında təsirlənmiş, toxunmuş, həyəcanlanmış, sarsılmış, qüssələnmiş və s. göstərmək olar. Ancaq hər bir sinonim müəyyən bir kontekstdə daha uyğun gəlir və mütəəssir sözünün çatdırdığı ümumi mənanı tam əvəz etməyə bilər.