Mütəhərriklik (ərəb. متحرك - mutaḥarrik - hərəkət edən) sözü Azərbaycan dilində hərəkət, canlılıq, fəallıq və dəyişkənlik mənalarını əhatə edən geniş bir anlayışı ifadə edir. Sadəcə "hərəkətdə olma vəziyyəti" kimi deyil, daha çox dinamikliyi, fasiləsiz dəyişməni və prosesləri özündə əks etdirir.
Lüğətlərdəki "hərəkət etmə, dövr etmə" ifadələri mütəhərrikliyin bir neçə əsas xüsusiyyətini vurğulayır. Lakin bu, onun mənasının tamlığını əks etdirmir. Mütəhərriklik fiziki hərəkətdən kənara çıxaraq, abstrakt anlayışlara da şamil edilə bilər. Məsələn, "ictimai mütəhərriklik", "fikir mütəhərrikliyi", "iqtisadi mütəhərriklik" kimi ifadələrdə hərəkət, daha doğrusu, dəyişmə və inkişaf prosesi nəzərdə tutulur.
Mütəhərrikliyin əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
- Dinamiklik: Statik vəziyyətin əksinə, fasiləsiz dəyişmə və inkişaf.
- Fəallıq: Passivlikdən fərqli olaraq, aktiv və təşəbbüskarlıq.
- Canlılıq: Həyat enerjisi, həyəcan və coşqunluq.
- Dəyişkənlik: Sabitliyin əksinə, müxtəliflik və çeviklik.
Cümlə içində istifadəsi:
- Onun mütəhərrikliyi hər kəsi heyran edirdi.
- Şəhərin mütəhərrikliyi gözəl idi.
- Siyasi mütəhərriklik ölkədə sabitliyi pozurdu.
- Elm və texnikanın sürətli mütəhərrikliyi dünyanı dəyişdirir.
- Onun fikirlərinin mütəhərrikliyi maraqlı idi.
Yekun olaraq, "mütəhərriklik" sözü sadəcə hərəkət deyil, hərəkətin nəticəsində yaranan dəyişiklik, inkişaf, fəallıq, canlılıq və dinamikanı ifadə edən çoxcəhətli bir anlayışdır. Bu anlayışın mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edə bilir.