Naxışlamaq (f.) – Müxtəlif rənglər, boyalar, saplar və ya digər materiallar vasitəsilə səthə bədii və ya həndəsi naxışlar tətbiq etmək, həmin səthi naxışlarla bəzəmək, işləmək əməliyyatı. Bu proses həm əl ilə, həm də müxtəlif texnologiyaların köməyi ilə (məsələn, çap, toxuma, nəqqaşlıq) həyata keçirilə bilər. Naxışlamaq fəaliyyəti həm estetik məqsədlər (məsələn, geyimlərin, ev əşyalarının, sənət əsərlərinin bəzədilməsi) üçün, həm də funksional məqsədlər (məsələn, toxuculuqda parçaların möhkəmləndirilməsi, qorunması) üçün istifadə oluna bilər.
Etimologiya: "Naxış" sözü fars mənşəlidir və "nəqş" sözündən törəmişdir. "Nəqş" isə "əskiz, şəkil, təsvir" mənalarını verir. "-lamaq" isə fellərin törəmə şəkilçisidir, hərəkəti bildirir. Beləliklə, "naxışlamaq" sözü "nəqş salmaq", "şəkil çəkmək", "təsvir etmək" mənalarını ehtiva edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Ana qızının paltarını əl işləri ilə naxışlayıb.
- Divarları naxışlamaq üçün peşəkar bir rəssamı işə götürdülər.
- Toxuculuqda müxtəlif üsullarla parça naxışlanır.
- Xalçanın naxışlanması əl əməyi ilə uzun zaman alır.
- Müasir texnologiyalar sayəsində naxışlama prosesi sürətlənib və çeşidlənmişdir.
Sinonimlər: Bəzəmək, rəngləmək, nəqşləmək, işləmək (kontekstdən asılı olaraq).
Antonom: (birbaşa antonomi yoxdur, lakin məna etibarilə əks mənada işlənə bilən ifadələr ola bilər, məsələn, "sadələşdirmək", "bozaltmaq").