Naxoş sözü fars mənşəlidir və əsas mənası "xəstə", "azarlı" deməkdir. Azərbaycan dilində geniş yayılmış və gündəlik danışıqda tez-tez işlənən bir sözdür. Lüğətlərdəki qısa izahından daha geniş şəkildə izah etmək istəsək, naxoş sözünün bir neçə məna çalarını qeyd etmək olar:
Birincisi və ən əsas mənası, fiziki və ya ruhi xəstəlikdən əziyyət çəkən şəxsdir. Bu mənada "naxoş" sözü, xəstəliyin ağırlıq dərəcəsindən asılı olmayaraq, həm yüngül, həm də ağır xəstəliklərə tutulmuş şəxslər üçün işlənə bilər. Məsələn: "O, uzun müddətdir naxoşdur və həkim müalicəsinin nəticələrini gözləyir." və ya "Qızım biraz naxoşdu, ona görə məktəbə gedə bilmədi."
İkincisi, "naxoş" sözü bəzən daha yumşaq bir ifadə olaraq, özünü yaxşı hiss etməyən, narahatlıq çəkən şəxs üçün də istifadə oluna bilər. Bu halda, konkret bir xəstəlikdən söhbət getməyə bilər. Məsələn: "Bu gün bir az naxoşam, başım ağrıyır." və ya "Səhərdən naxoşam, işə getmək istəmirəm."
Üçüncüsü, bəzi dialektlərdə və ya danışıq dilində "naxoş" sözü "əsəbi", "qıcıqlanan" mənasında da işlənə bilər. Lakin bu məna daha az yayılmış və əsas mənadan fərqlənir. Bu istifadə daha çox əhval-ruhiyyənin pisliyini ifadə edir.
Sözün etimologiyasına gəldikdə, "naxoş" sözü farsca "naxuş" (ناخوش) sözündən götürülmüşdür. "Na" infiksidir və "xoş" isə "yaxşı", "sağlam" deməkdir. Beləliklə, "naxoş" sözü etimoloji olaraq "yaxşı olmayan", "sağlam olmayan" mənasını verir.
Verilən nümunə cümləsində ("Bir naxoşun üstə həkim gətirəndə həkim əvvəl yapışır naxoşun nəbzindən…") "naxoş" sözü birinci mənada, yəni xəstə insan mənasında işlənmişdir.