izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Narınlaşdırmaq felinin əsas mənası bir şeyin quruluşunu, toxumasını, ölçüsünü daha incə, daha xırda, daha tozlu hala salmaqdır. Bu proses maddənin fiziki xassələrini dəyişdirmədən, sadəcə onun parçalanma dərəcəsini artırmaqdan ibarətdir. Maddənin növündən asılı olaraq, narınlaşdırma müxtəlif üsullarla – əzmək, üyütmək, doğramaq, sürtmək, sarsıtmaq, ələkdən keçirmək və s. vasitələrlə həyata keçirilir.

Lüğətdə göstərilən "duzu narınlaşdırmaq" və "torpağı narınlaşdırmaq" nümunələri bu mənanı aydın şəkildə nümayiş etdirir. Birinci halda, iri duz kristallarının daha kiçik, toz halına yaxın hissəciklərə parçalanması; ikincisində isə torpağın daha xırda hissəciklərə bölünməsi nəzərdə tutulur. Hər iki halda maddənin kimyəvi tərkibi dəyişməz qalır, yalnız fiziki strukturu dəyişir.

Məcazi mənada istifadə edildikdə, "narınlaşdırmaq" bir şeyin mahiyyətini, tərkibini, məzmununu daha incə, daha detallı, daha incəliklərlə zəngin etmək mənasını da verə bilər. Məsələn, "o, öz mühakimələrini narınlaşdırmaq üçün uzun müddət tədqiqat aparırdı" cümləsində "narınlaşdırmaq" mühakimələri daha dəqiq, daha dolğun, daha əsaslı etmək mənasında işlənmişdir. Bu mənada, narınlaşdırma prosesi daha çox intellektual, abstrakt bir prosesi təsvir edir.

Etimalogiyasına gəldikdə, "narın" sözü "incə", "xırda", "nazük" mənalarını verən köhnə türk sözlərindən törəmişdir. "-laşdırmaq" isə bir prosesin və ya halın əmələ gəlməsini ifadə edən bir əlavədir. Beləliklə, "narınlaşdırmaq" sözü, kökü və əlavəsi ilə birlikdə, bir şeyin "incə hala salınma" prosesini tam və dəqiq şəkildə ifadə edir.

Qısaca, "narınlaşdırmaq" felinin həm konkret, həm də məcazi mənaları mövcuddur və bu mənalar kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Əsas mənası fiziki parçalanma prosesini təsvir etsə də, məcazi mənada daha incə, daha ətraflı və daha dəqiq hala gətirmə prosesini ifadə edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz