izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Nas (نَاس) sözü ərəb mənşəlidir və "insanlar" mənasını verir. Azərbaycan dilində "xalq", "camaat", "el" sözləri ilə sinonim kimi işlənə bilər, lakin bunların arasında incə semantik fərqlər vardır. "Nas" daha çox ümumi bir insan kütləsini, müəyyən bir coğrafi ərazi və ya mədəniyyətə bağlı olmayan geniş bir insan topluluğunu ifadə edir. "Xalq" daha çox milli və ya etnik mənsubiyyəti olan bir insan topluluğunu, bir milləti bildirir. "Camaat" daha kiçik, daha yaxın və bir-birini tanıyan insan qrupu üçün işlənir. "El" isə "xalq"a yaxındır, lakin daha çox tarixi, mədəni və coğrafi əlaqəyə malik olan bir insan topluluğunu ifadə edir və bəzən qəbilə və ya tayfa mənasında da işlənə bilər. Beləliklə, "nas" sözü bu sinonimlərin içində ən geniş məna kəsb edir və müəyyən bir ərazi və ya mənsubiyyətlə məhdudlaşmır.

Abbas Məhəmməd oğlu tərəfindən verilən "İndi mən əfradinasdən bir mərdi-fəqirəm" misalında "nas" sözünün cəm halından törəmiş "əfradinas" ("əfrad-ı nas" - insanların fərdləri) ifadəsi işlənmişdir. Bu, şairin özünü insanların sırasından olan adi, kasıb bir fərd kimi təqdim etməsidir. Burada "nas" sözü konkret bir qrup insanı deyil, ümumilikdə insanları bildirir və şairin özünü bu ümumi kütlənin bir üzvü kimi qələmə verməsinə xidmət edir. "Əfradinas" termini isə "nas" sözünün daha formal və ədəbi bir tərzdə istifadəsini göstərir.

Qeyd edək ki, "nas" sözünün Azərbaycan dilindəki istifadəsi əsasən ədəbi dilə və farsca təsirinə aiddir. Gündəlik danışıq dilində daha çox "insanlar", "xalq", "camaat", "el" kimi sözlər üstünlük təşkil edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz