izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Nazikcə: Sifət. Lüğətlərdə sadəcə "çox nazik" və ya "incə" kimi tərcümə olunan nazikcə sözü, Azərbaycan dilinin zəngin ifadə vasitələrinə sahib olduğunu göstərən bir nümunədir. "Nazik" sözünün artırma dərəcəsi olan nazikcə, sadəcə "naziklik" dərəcəsini artırmaqdan kənara çıxaraq, mənaların çalarlarını zənginləşdirir.

Birinci mənası, həqiqətən də, fiziki nazikliyi ifadə edir: olduqca nazik, demək olar ki, əziləcək qədər nazik. Məsələn, "Nazikcə çubuq" ifadəsi çubuğun həddindən artıq nazik olduğunu, asanlıqla sınıla biləcəyini vurğulayır. Bu mənada nazikcə, "çox nazik", "əziləcək qədər nazik", "incəcik" kimi sinonimlərlə əvəz oluna bilər, lakin hər bir sinonimin özünəməxsus bir çaları vardır.

İkinci mənası isə, məcazi mənada işlənir və daha mürəkkəbdir. Burada nazikcə, şəxsin psixoloji xüsusiyyətlərini, xüsusən də, həssaslığını, incəqəlbliyini, riqqətliyini ifadə edir. "Nazikcə qəlbi olan insan" ifadəsi, şəxsin hər şeyə tez təsirləndiyini, emosional olduğunu, incə hisslərə sahib olduğunu bildirir. Bu mənada nazikcə, "incəqəlbli", "həssas", "riqqətli", "qayğıkeş", "duyğulu" kimi sözlərlə sinonim ola bilər, amma yenə də özünəməxsus bir çalar əlavə edər. Məsələn, "incəqəlbli" daha ümumi bir ifadə ikən, "nazikcə" daha çox həssaslığın və zərifliyin altını xətt çəkir.

Sözün etimologiyasına gəldikdə, "nazik" kökünə "-cə" artırma şəkilçisinin əlavə olunması ilə əmələ gəlmişdir. "-cə" şəkilçisi artırma və ya azaltma mənası verən şəkilçi olaraq işlənir. Bu halda artırma mənası üstündür.

Nümunə cümlələr:

• O, nazikcə bir çiçəyi diqqətlə əlində tutdu. (Fiziki naziklik)

• Nazikcə qəlbi olan qız, dostunun kədərini hiss etdi. (Məcazi məna)

• Nazikcə səsiylə mahnı oxudu. (Həm fiziki həm də məcazi məna, səsin zəifliyi və duyğulu ifadəsi)

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz