Nəmlənmək (f.): Bu feil, əsasən, bir cismin və ya varlığın su ilə doyması, rütubətlənməsi mənasını ifadə edir. Lüğətlərdəki "nəm olmaq" və "canına su çəkmək" ifadələri bu mənanın daha incə nüanslarını açıqlayır. "Nəm olmaq" daha ümumi bir ifadə olub, cismin səthinin və ya daxili təbəqəsinin nəmli hala düşməsini bildirir. "Canına su çəkmək" isə, daha çox canlı varlıqlara, xüsusən bitkilərə aid olub, susuzluğunu yatırmasını, nəmini qazanmasını ifadə edir. Bu ifadədəki "can" sözü burada həyati qüvvə, varlıq mənasında işlənir.
Nəmlənmə prosesi müxtəlif səbəblərdən baş verə bilər. Məsələn, torpağın yağışdan sonra nəmlənməsi fiziki bir prosesdir, bitkinin köklərinin su udması bioloji bir prosesdir. Həmçinin, dərinin nəmlənməsi də insan bədəninin normal funksiyalarından biridir. Bu kontekstdə nəmlənmək, səthdə və ya daxildə suyun miqdarının artması, su ilə doyma dərəcəsinin yüksəlməsi kimi də izah edilə bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "nəm" kökü ilə bağlıdır və "nəmli olmaq" feili ilə əlaqədardır. "Nəm" sözünün kökü türk dillərindəki rütubət, su ifadə edən köklərə gedib çıxır. "Lənmək" isə feil şəkilçisidir və prosesin davam etməsini və ya nəticəsini bildirir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Torpaq yağışdan sonra bolca nəmləndi.
- Bitkilər quraqlıqdan sonra yaxşıca nəmləndi.
- Dərim uzun müddət günəşdə qaldığı üçün nəmlənməyə ehtiyac duyurdu.
- Quru havada ağacın yarpaqları nəmlənməyib, quru qalıb.
- Havanın nəmli olması bitkilərin daha yaxşı nəmlənməsinə kömək edir.
Yuxarıdakı nümunələr göstərir ki, "nəmlənmək" feili müxtəlif kontekstlərə uyğunlaşa bilir və həm cansız, həm də canlı varlıqlara tətbiq oluna bilir. Mənası hər zaman su ilə doyma, rütubətlənmə, nəmli hala düşmə ilə bağlıdır, amma kontekstdən asılı olaraq daha spesifik bir məna da qazana bilər.