Özlü sifəti əsasən maddələrin fiziki xüsusiyyətlərini ifadə edir və iki əsas mənaya malikdir. Birinci mənası "yapışqanlı", "yapışqan kimi" deməkdir. Bu mənada özlü sözü, maddənin digər səthlərə yapışma qabiliyyətini, yapışqanlıq dərəcəsini bildirir. Məsələn, "özlü qar", "özlü palçıq", "özlü yapışqan" ifadələrində özlü sözü maddənin yapışqanlığını vurğulayır. Bu kontekstdə özlü, maddənin viskozitesinin yüksək olduğunu göstərir.
İkinci mənası isə "yarımqatı" deməkdir. Bu mənada özlü, maddənin maye və qatı hal arasında bir vəziyyətdə olduğunu, sıx, lakin tam qatı olmayan bir quruluşa malik olduğunu ifadə edir. Məsələn, "özlü qatıq", "özlü bal" ifadələrində özlü sözü maddənin qatı, lakin axıcı xüsusiyyətlərini daşıdığını bildirir. Bu mənada özlü, maddənin konsentrasiyasının və ya yoğunluğunun yüksək olduğunu, qatıya yaxın olduğunu ifadə edir.
Sözün etimologiyasına gəldikdə, özlü sözünün kökü türk dillərindən gəldiyi ehtimal olunur. "Öz" morfeması burada "özünə məxsus", "xüsusiyyətinə görə" mənasında işlənir və "lü" morfeması isə maddənin qatı, yoğun halını ifadə edir. Bu morfemlər birləşərək "özünə məxsus yoğunluğu olan" mənasını yaradır.
Özlü sözünün cümlədə işlənməsinə dair bəzi nümunələr:
- Ayaqlarım özlü palçıqa batmışdı.
- Qabda özlü bir maye vardı.
- Şirniyyatın özlü qatıqla hazırlandığını hiss etdim.
- Özlü qar yağışı yolları bağlamışdı.
- Rəssam özlü boyalarla rəsm çəkirdi.
Göründüyü kimi, özlü sözü müxtəlif kontekstlərə uyğun olaraq, maddələrin yapışqanlıq və ya yarımqatı xüsusiyyətlərini təsvir etmək üçün işlədilir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsasən maddənin qatı və yoğunluğunu ifadə edir.