Paylanmaq (məch. f.) – Çoxluq təşkil edən bir şeyin və ya kiminsə arasında bərabər və ya qeyri-bərabər şəkildə bölüşdürülməsi, hər birinə müəyyən miqdarda hissənin verilməsi deməkdir. Bu proses, həm maddi əşyalar (pul, yemək, əşyalar), həm də qeyri-maddi anlayışlar (məsuliyyət, vəzifə, iş) üçün istifadə edilə bilər. Paylanma həm planlı, həm də qeyri-planlı şəkildə baş verə bilər. Məsələn, planlı paylanma hökumət tərəfindən ehtiyacı olan insanlara yardımın bölüşdürülməsi kimi, qeyri-planlı paylanma isə mirasın varislər arasında bölüşdürülməsi kimi təsəvvür edilə bilər.
Sözün leksik mənası əsasən bölüşdürülmənin prosesini ifadə etsə də, kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar da daşıya bilər. Məsələn, "Dəvətnamələr paylandı" cümləsində paylanmaq sözü, dəvətnamələrin müxtəlif insanlara çatdırılmasını, yayılmasını bildirir. Burada əsas vurğu paylanmanın miqdarı deyil, əhatə dairəsidir. Başqa bir nümunə olaraq, "Mükafatlar qaliblər arasında paylandı" cümləsini götürək. Burada isə həm miqdar, həm də paylanmanın ədalətli olması ön plana çəkilir. Başqa bir mənada "Qüvvələr paylandı" ifadəsi fərqli qüvvələrin və ya təsirlərin müxtəlif sahələrə təsirini, nüfuzunun paylanmasını ifadə edə bilər.
Etimoloji baxımdan "paylanmaq" sözü "pay" kökünə "-lanmaq" məchul şəkilçisinin əlavə olunması ilə əmələ gəlmişdir. "Pay" sözü isə ərəb mənşəlidir və hissə, hissəcik mənasını bildirir. Beləliklə, "paylanmaq" sözü əslində "hissələrə bölünmək, hissələrə ayrılmaq" mənasını daha dəqiq ifadə edir.
Verilən nümunə cümləsindəki "Şəhərdə bir neçə şirin quyu vardı ki, buna da keşikçi qoyulmuş" cümləsi isə "paylanmaq" sözü ilə birbaşa əlaqəli deyil və ayrı bir kontekstdə verilib. Bu cümlə sadəcə olaraq şəhərdəki şirin quyuların və onlara qoyulan keşikçilərin mövcudluğunu bildirir.