izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Pələ (sifət): Bu söz əsasən Azərbaycan dilinin şivələrində, xüsusilə də qərb bölgələrində geniş yayılmışdır. Lüğətlərdə sadəcə "yastı, enli" kimi tərif edilməsi, sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. "Pələ" yastı və enli olmaqla yanaşı, eyni zamanda geniş, yayvan, düzgün olmayan şəkildə genişlənmiş, bəzən də ağır və həcimli mənalarını da özündə ehtiva edir. Forma baxımından geniş, lakin incə deyil. Hətta, bəzi kontekstlərdə "səhlənkar, gevşek" kimi mənalar da nəzərdə tutula bilər.

Etimologiya: Sözün etimologiyası tam aydın deyil, lakin türkcə köklərə söykəndiyi ehtimal olunur. "Pəl" və ya "pələn" kimi köklərlə bağlılığı araşdırılmağa ehtiyacı var. Bəzi tədqiqatçılar "pələng" sözü ilə fonetik oxşarlığa istinad edərək hər iki sözün eyni kökdən törədiyini iddia edirlər, lakin bu fikir hələ ki, elm tərəfindən tam təsdiqlənməyib.

İstifadə nümunələri: "Koroğlu" dastanındakı "pələ bığları" ifadəsi bığların həm enli, həm də uzun, aşağıya doğru sallanmış və yayılmış olduğunu ifadə edir. Başqa nümunələr olaraq, "pələ üz", "pələ əl" ifadələri üzün və əlin geniş və bəlkə də bir az gevşek olmasını ifadə edə bilər. "Pələ daş" ifadəsi isə geniş, yastı bir daşı təsvir edə bilər. Kontekstə görə, "pələ" sözü məcazlı mənada da işlənə bilər: məsələn, "pələ fikir" ifadəsi səthi, yaxşı düşünülməmiş bir fikri ifadə edə bilər.

Ümumiyyətlə, "pələ" sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının bir parçasıdır və sözün mənasının dəqiq anlaşıla bilməsi üçün həmin sözün cümldə işlənmə üsulunu və konteksti nəzərə almaq lazımdır. Sözün tam etimologiyasının və sematik xüsusiyyətlərinin araşdırılması dilçilik sahəsində gələcək tədqiqatların mövzusu ola bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz