Pəltəklik, nitqin səlisliyini pozaraq bəzi fonemlərin (səs vahidlərinin) düzgün tələffüz olunmaması ilə səciyyələnən bir nitq qüsurudur. Bu qüsur, səs orqanlarının anatomik quruluşundakı anomaliyalardan, neyromüsküler problemlərdən və ya əldə edilmiş fizioloji səbəblərdən irəli gələ bilər. Pəltəklik, müxtəlif səviyyələrdə özünü göstərə bilər: bəzi hallarda yalnız müəyyən səslərin tələffüzündə çətinlik yaşanır, digər hallarda isə daha mürəkkəb və geniş yayılmış bir problemdir.
Pəltəkliyin səbəbləri arasında dilin, dodaqların və ya digər səs orqanlarının anatomik quruluşundakı anomaliyalar (məsələn, dodaq yarığı, dilin quruluşundakı pozulmalar), sinir sisteminin xəstəlikləri (məsələn, serebral iflic), əzələ zəifliyi və ya koordinasiya problemləri (məsələn, distoniya), və həmçinin əldə edilmiş travmalar (məsələn, baş zədələri) ola bilər. Bəzi hallarda pəltəklik genetik amillərlə də əlaqəlidir.
Pəltəkliyin müalicəsi səbəbindən və şiddətindən asılıdır. Müalicə üsulları logopediya (nitq terapiyası), cərrahiyyə müdaxiləsi (əgər anatomik bir anomaliya varsa) və ya dərman müalicəsi (əgər əsas səbəb tibbi bir xəstəlikdirsə) ola bilər. Logopediya müalicəsi ümumiyyətlə səs orqanlarının düzgün işlədilməsinə yönəlmiş xüsusi məşqlər, nitq terapiyası və səslərin düzgün tələffüzü üzrə təlimləri əhatə edir.
Pəltəklikli insanlar günlük ünsiyyətdə çətinlik çəkə bilər, buna görə də erkən müdaxilə çox vacibdir. Vaxtında müalicəyə başlamaq pəltəkliyin şiddətini azalda və ya tamamilə aradan qaldıra bilər, insanın sosial həyatına və özünə inamına müsbət təsir göstərər.
Cümlələrdə işlənməsi:
"Uşağın nitqindəki pəltəklik onu başa düşməyi çətinləşdirirdi."
"Logoped pəltəkliyi aradan qaldırmaq üçün müxtəlif məşqlər tətbiq etdi."
"Doğuşdan olan pəltəklik əməliyyatla müalicə olundu."
"Onun pəltəkliyi sözlərin aydın tələffüz olunmasına mane olurdu."