Pinə (fars. پینه - pine) sözü Azərbaycan dilində əsasən ayaqqabı və ya geyimlərdəki deşikləri, cırıqları örtmək üçün istifadə olunan material və ya həmin materialla edilən əməliyyatı bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "yamaq" kimi izah olunmasına baxmayaraq, daha dəqiq və geniş məna kəsb edir.
Mənşəcə fars dilindən götürülmüşdür və orijinal mənası da eyni şəkildə "yamaq" və ya "dəlik örtmək" deməkdir. Azərbaycan dilinə keçdikdən sonra isə mənası daha konkretləşmiş və daha çox ayaqqabı və geyimlərlə əlaqələndirilmişdir. Başqa sözlə, "pinə" sözü sadəcə bir yamağı deyil, həmin yamağın xüsusi bir növünü, adətən möhkəm materialdan və bacarıqla edildiyini ifadə edir.
İstifadəsi müxtəlif cümlə strukturlarında olur. Misal üçün:
- "Ayaqqabımın dabanına pinə vurduracam." - Bu cümlədə pinə, ayaqqabının dəlik yerinə vurulan, möhkəm bir yamaq kimi istifadə olunur.
- "Köhnə paltomun qoluna pinə çəkmişəm." - Burada pinə, geyimdəki cırığı örtmək üçün istifadə olunan bir material parçası kimi təqdim olunur.
- "Pinə eləmək" ifadəsi isə yamaq əməliyyatını bildirir. "O, köhnə çəkmələrini pinə eləməklə yenidən geyinə bilərdi."
Qeyd etmək lazımdır ki, "pinə" sözünün istifadəsi bəzən məcazi mənada da ola bilər. Məsələn, "məsələnin pinəsini tapmaq" ifadəsi, problemin əsas səbəbini, kökünü aşkar etməyi ifadə edə bilər. Bu məcazi məna "pinənin" problemin əsasını, əsasını örtən bir şey kimi təsəvvür edilməsindən qaynaqlanır.
Yekun olaraq, "pinə" sözü sadə bir "yamaq" sözündən daha çox məna daşıyır. O, material növünü, əməliyyatın keyfiyyətini və bəzən də məcazi mənaları özündə əks etdirir. Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus yerə malik olan bu söz, tarixi kökləri və istifadə çalarları ilə maraqlıdır.