Pisləmək (f.) Azərbaycan dilində geniş işlənən bir feldir və əsasən mənfi qiymətləndirməni, rədd etməni, qınamanı ifadə edir. Lüğətlərdəki "haqqında pis rəy, mənfi fikir söyləmək; pis hesab etmək" tərifi sözün əsas mənasını əks etdirir, lakin onun nuanslarını tam əhatə etmir. Pisləmək, sadəcə fikir söyləməkdən çox, bu fikrin mənfi, qınayıcı, bəzən isə rəsmi və ya əxlaqi əhəmiyyət daşıyan bir xarakter kəsb etdiyini göstərir.
Sözün mənşəyi türk dillərinin ortaq leksikasına aiddir və “pis” (kötü, yaramaz) sözü ilə "-ləmək" (fel yaradan şəkilçi) morfemlərinin birləşməsindən əmələ gəlib. Bu da onun mənfi qiymətləndirmə ifadə etməsini açıq şəkildə göstərir. "Pisləmək" fəaliyyətin nəticəsini deyil, özünü – yəni mənfi qiymətləndirmə aktını ifadə edir.
Pisləmək sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilər. Məsələn:
- Rəsmi pisləmə: "Hökumət terror aktını kəskin şəkildə pislədi." (Burada pisləmə rəsmi bir bəyanat, rəsmi qınama deməkdir.)
- Şəxsi pisləmə: "Dostumun hərəkətini pislədim." (Bu, şəxsi bir rəy, narazılıq bildirməkdir.)
- Əxlaqi pisləmə: "Onun əməlini əxlaq baxımından pisləmək lazımdır." (Burada pisləmə əxlaqi normalara zidd bir hərəkətin qınamasıdır.)
- Fikri pisləmə: "Onun fikrini tamamilə pisləyirəm." (Bu, bir fikrin, ideyanın mənfi qiymətləndirilməsidir.)
Beləliklə, "pisləmək" sözü sadəcə "pis hesab etmək"dən daha geniş məna daşıyır. O, mənfi qiymətləndirməni, rədd etməni, qınamanı, həm də rəsmi və ya şəxsi səviyyədə bildirilən narazılığı ifadə edir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilir.