Pistonlama sözü, "pistonlamaq" felindən törəmiş bir isimdir. Əsas mənası, pistonun hərəkətinə və ya pistonla bağlı proseslərə aiddir. Daha geniş mənada isə, pistonun ritmik, irəli-geri hərəkətinin müxtəlif sahələrdəki analoji proseslərə tətbiqi ilə bağlıdır. Bu analoji tətbiq, ritmik, təkrarlanan, güc tətbiqini ehtiva edən hərəkətləri ifadə edir.
Texniki mənada, pistonlama daxili yanma mühərriklərində pistonun silindr daxilində yuxarı-aşağı hərəkətini, bununla da yanacaq qarışığının sıxılmasını və yanma məhsullarının xaric edilməsini təsvir edir. Bu proses, mühərrikin işləmə mexanizminin əsasını təşkil edir. Avtomobil, motosiklet, təyyarə və digər maşınlarda mühərriklərin işləmə prinsipini anlamaq üçün "pistonlama" anlayışı vacibdir.
Daha metaforik mənada isə, pistonlama səssiz, ritmik və təkrarlanan bir hərəkəti və ya prosesi təsvir etmək üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, "qəlbin pistonlanması" ifadəsi ürəyin ritmik döyüntülərini, "dəmirçinin çəkicin pistonlaması" ifadəsi isə dəmirçinin çəkici ritmik vurmasını təsvir edə bilər. Bu hallarda, "pistonlama" sözü hərəkətin təkrarlanmasını, güc tətbiqini və müəyyən bir ritmi vurğulamaq üçün istifadə olunur.
Etimologiyası baxımından, sözün əsası olan "piston" sözü fransız dilindən (piston) keçmişdir. Fransızcadan öncə isə, italyan dilinə (pistone) aiddir. Həmçinin, qədim yunan sözü olan "pistilon" (πίστιλον) ilə etimoloji əlaqəsi olduğu düşünülür. Ancaq bu əlaqə tam təsdiq olunmayıb və daha dərin araşdırmalar tələb edir. Yəni "piston" sözü "itələmək", "qovmaq" mənalarına malik köklərdən törəyə bilər.
Cümlə içində nümunələr:
- Mühərrikin yüksək performansı pistonlamanın səmərəliliyindən asılıdır.
- Qəlbin fasiləsiz pistonlanması həyatın davam etməsi üçün zəruridir.
- Dəmirçi çəkici qızmar dəmirə ritmik şəkildə, pistonlama hərəkəti ilə vururdu.
- Maşının səs-küyü güclü pistonlamadan irəli gəlirdi.