Pişnamaz (fars. پیش نماز) sözü Azərbaycan dilinə fars dilindən keçmişdir. Etimalogiyasına nəzər salsaq, "پیش" (piş) – ön, qabaq; "نماز" (namaz) – namaz deməkdir. Beləliklə, sözün əsl mənası "namazın önündə duran" deməkdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq məsciddə namaz qılanların qabağında duraraq namaz mərasimini idarə edən ruhani kimi tərif olunsa da, bu tərif sözün bütün mənasını əhatə etmir.
Pişnamaz, ümumi mənada, icma namazını qıldıran və namaz qılma qaydalarına rəhbərlik edən, dini biliklərə malik olan şəxsdir. O, yalnız namaz qıldıran deyil, həm də dini mərasimlərin düzgün icrası üçün məsuliyyət daşıyan bir rəhbərdir. Namazı qıldığı zaman, icmaların ehtiyaclarına uyğun olaraq, Quran ayələrini və dua oxuyur, namazın fərz və sünnələrini izah edir, camaata nümunə olur.
Pişnamazın vəzifəsi, yalnız namaz qıldıracaq qədər məhdudlaşmır. O, həm də camaata dini məsələlərdə məsləhət vermək, dini təlimləri öyrətmək, icma daxilində dini həyatın təşkili və idarə olunması ilə məşğul olur. Kiçik bir kənddə pişnamazın rolu molla ilə demək olar ki, eynidir, lakin böyük şəhər məscidlərində imamlar daha çox qabağa çıxır.
Verilən nümunə cümləsindəki "Sonra [molla] qabağında duran pişnamaza bir kəllə vur" ifadəsi, tarixi kontekstdə, din xadimlərinə qarşı zorakılığın təsvirinə aiddir və pişnamazın yalnız namaz qıldıran deyil, həm də dini və sosial həyatda mühüm bir şəxs olduğunu göstərir. Bu cümlə, pişnamazın həyatının təhlükədə ola biləcəyini və dini xadim olmasına baxmayaraq, müəyyən risklərlə üzləşə biləcəyini göstərir.
Qısaca, Pişnamaz sözü, sadəcə "namaz qıldıran" mənasından daha geniş olaraq, dini liderlik, dini təhsil, icmaların dini həyatının idarə edilməsi və icma daxilində dini və sosial məsələlərdə mühüm rol oynayan bir şəxsi ifadə edir.