izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Planet (yun. planetes – dolaşan): Günəş sistemində Günəş ətrafında müəyyən orbitdə fırlanan, öz cazibə qüvvəsi sayəsində hidrostatik tarazlıqda (demək olar ki, kürəvi formaya malik) olan, orbitinin yaxınlığındakı digər göy cisimlərini təmizləmiş kütləvi göy cismi. Bu tərif Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı (BAİ) tərəfindən 2006-cı ildə qəbul edilmişdir və planet anlayışını daha dəqiq müəyyənləşdirir. Əvvəlki, daha geniş təriflərdən fərqli olaraq, bu tərif Plutonu planet statusundan məhrum etmişdir.

Əvvəllər planetlər sadəcə Günəş ətrafında fırlanan və öz işığı olmayan göy cisimləri kimi təsvir olunurdu. Lakin bu tərif kifayət qədər dəqiq deyildi, çünki bir çox digər göy cisimləri də Günəş ətrafında fırlayır və öz işığı yoxdur. BAİ-nin yeni tərifi bu qeyri-dəqiqlikləri aradan qaldırır və planetlərin digər göy cisimlərindən (məsələn, asteroidlərdən, kometlərdən) fərqləndirməsinə imkan verir. "Hidrostatik tarazlıqda olma" şərti planetin kifayət qədər kütləyə malik olduğunu və öz cazibə qüvvəsinin təsiri altında kürəvi və ya kürəyə yaxın forma almasını göstərir.

"Orbitinin yaxınlığındakı digər göy cisimlərini təmizləmiş" şərti isə planetin öz orbitində hakim kütlə olduğunu ifadə edir. Başqa sözlə, planetin öz cazibə qüvvəsi sayəsində orbitindəki digər kiçik göy cisimlərini udmuş, orbitdən çıxarmış və ya onların orbitlərini dəyişdirmişdir. Bu şərti Plutonun planet statusunun ləğv edilməsinə səbəb olmuşdur, çünki Plutonun orbitinin yaxınlığında bir çox digər göy cisimləri mövcuddur.

Beləliklə, "planet" sözünün müasir elmi tərifi onun sadəcə "Günəş ətrafında fırlanan və Günəş işığının əksi ilə işıqlanan göy cismi" olmasından daha geniş və dəqiq bir anlayışı əhatə edir. Bu tərif planetlərin fiziki xüsusiyyətlərini və orbitdəki mövqeyini nəzərə alır və bu səbəbdən daha elmi əsaslıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz