Pnevmoniya (yun. pneumon - ağciyər) – tibbdə ağciyərlərin iltihabı kimi tərif olunan bir xəstəlikdir. Bu iltihab, müxtəlif səbəblərdən, ən çox isə bakteriya, virus və ya göbələklərin ağciyərlərin alveollarına (hava kisələrinə) yoluxması nəticəsində baş verir. İltihab, hava kisələrində mayenin və ya irinin yığılmasına səbəb olur, nəticədə ağciyərin qaz mübadiləsi funksiyası pozulur və xəstə tənəffüs çətinliyi, öskürək, qızdırma, bədəndə ağrı kimi əlamətlər yaşayır.
Pnevmoniyanın səbəbləri çox müxtəlifdir. Bakterial pnevmoniya ən çox Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Legionella pneumophila kimi bakteriyalar tərəfindən törədilir. Virus infeksiyaları (qrip, adenovirus, RSV) da pnevmoniyanın əsas səbəbləri arasındadır. Göbələklər, xüsusilə immuniteti zəif olan insanlarda pnevmoniyanın inkişafına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, kimyəvi maddələrin inhalyasiyası (tüstüdən tutmuş turşulara qədər) da pnevmoniyanı tetikləyə bilər.
Pnevmoniyanın əlamətləri xəstəliyin şiddətindən və səbəbindən asılı olaraq dəyişə bilər. Ən ümumi əlamətlərə öskürək (bəzən balqamlı), qızdırma, titrəmə, tənəffüs çətinliyi, sinə ağrısı, yorğunluq, əzələ ağrıları, baş ağrısı və iştahsızlıq aiddir. Bəzi hallarda, pnevmoniya daha ağır şəkildə özünü göstərə bilər və həyati təhlükə yarada bilər.
Pnevmoniyanın diaqnozu fiziki müayinə, qan analizləri, sinə radioqrafiyası və bəzən də balqam kültürünün aparılması ilə qoyulur. Müalicə isə xəstəliyin səbəbindən asılıdır. Bakterial pnevmoniya antibakterial dərmanlarla, virus pnevmoniyaları isə əsasən dəstəkləyici müalicə ilə müalicə olunur. Ağır hallarda xəstəxanaya yerləşdirilmə və intravenöz müalicə tələb oluna bilər. Vaxtında və düzgün müalicə pnevmoniyanın ağırlaşmalarının qarşısını almaq və tam sağalma şansını artırır.
Qeyd etmək lazımdır ki, "pnevmoniya" termini müxtəlif növ ağciyər iltihaplarını əhatə edir və bunların hər biri öz spesifik xüsusiyyətlərinə malikdir. Məsələn, bronxopnevmoniya, lobar pnevmoniya, interstisial pnevmoniya kimi alt kateqoriyalar mövcuddur. Hər birinin diaqnozu və müalicəsi fərqli yanaşma tələb edir.