Pozmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə yazını silmək və ya üstündən xətt çəkməkdən daha geniş və çoxcəhətlidir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün əsas mənasını əks etdirsə də, onun istifadə sahəsini tam əhatə etmir.
Əsas məna olaraq, "pozmaq" fiziki və ya metafiziki bir quruluşun, vəziyyətin, əlaqənin və ya nizamın bütövlüyünün, düzgünlüyünün, funksionallığının pozulmasını, dağılmasını, yararsız hala düşməsini bildirir. Bu, həm konkret, həm də məcazi mənada ola bilər.
Konkret mənalar:
- Yazı üzərində pozma: Yazını silmək, üstündən xətt çəkmək, cızmaq, məhv etmək kimi hərəkətləri əhatə edir. Bu, qələm, silgi, maye silgi və ya digər vasitələrlə edilə bilər. M: “Sənədin bir hissəsini pozdu və yeni məlumat əlavə etdi.”
- Obyektin pozulması: Bir əşyanın forma, quruluş və ya işləmə qabiliyyətinin itirilməsi. M: “Qəzadan sonra avtomobil tamamilə pozuldu.”, “Yağışdan sonra yolun səthi pozuldu.”
- Səsin pozulması: Radio, televiziya və ya musiqi sistemlərinin səs keyfiyyətinin pisləşməsi. M: “Siqnalın pozulması səbəbindən yayım kəsildi.”
Məcazi mənalar:
- Planların, razılaşmaların pozulması: Razılaşmanın pozulması, vəd edilənlərin yerinə yetirilməməsi, planların dəyişdirilməsi. M: “Saziş tərəflərdən birinin səyləri nəticəsində pozuldu.”, “Səyahətimizi hava şəraitinin pisləşməsi pozdu.”
- Səhhətin pozulması: Xəstəlik, sağlamlığın pisləşməsi. M: “Uzun müddət davam edən yorğunluq onun sağlamlığını pozdu.”
- Nizamın, qaydanın pozulması: İctimai qayda-qanunun pozulması, sakitliyin pozulması. M: “Onların davamlı mübahisələri ailənin sülhünü pozdu.”, “Mitinqdə ictimai qayda pozuldu.”
- Əxlaqi normaların pozulması: Əxlaqi prinsiplərin, qaydaların pozulması. M: “O, öz vədinə xəyanət etdi və etimadını pozdu.”
Göründüyü kimi, "pozmaq" feli geniş kontekstdə istifadə olunan çoxmənalı bir sözdür. Onun konkret mənası cümlənin kontekstindən asılı olaraq dəyişə bilər. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün yalnız bir hissəsini əks etdirir.