izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Pöhrələnmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "ağac və kolların dibindən pöhrə göyərməsi" ilə məhdudlaşdırılmaqdan daha geniş və çoxşaxəlidir. Lüğətlərdəki qısa ifadə, sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. Pöhrələnmək, əsasən bitki örtüyünün inkişafı ilə bağlı olaraq, torpaq səthindən, köklərdən yeni tumurcuqların, sürgünlərin çıxması, bitkinin özünü yeniləməsi və yayılması prosesini ifadə edir. Bu proses, sadəcə pöhrənin görünməsi ilə deyil, həm də torpaqdan, kökdən yeni canlanmanın başlanması ilə müşayiət olunur.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, “pöhrə” sözünün kökü, ehtimal ki, türk dillərindəki “pöhrə-pöhrə”, “pörə-pörə” kimi sözlərlə əlaqədardır və çoxalma, qopuqluq, sıxlıq mənasını ifadə edir. Beləliklə, “pöhrələnmək” fəli, bitkinin sıx və çox sayda yeni tumurcuq, sürgün verməsi, yəni çoxalma və yayılma prosesini ifadə edir. Bu mənada, söz, sürətli və bol inkişafı bildirir.

Cümlələrdə istifadəsi: “Nar ağacı tez pöhrələnir” cümləsi, nar ağacının digər ağaclardan fərqli olaraq, sürətlə və bol pöhrə verməsini bildirir. “Yer buğlandıqca ağaclar pöhrələnir, güllər qönçələnir, taxıllar qalxırdı” cümləsi isə baharın gəlişi ilə təbiətdə baş verən ümumi canlanma, inkişaf və bərpa prosesini, bitkilərin sürətlə böyüməsini və yayılmasını təsvir edir. Bu cümlədə “pöhrələnmək” fəli, digər fəillərlə (“qönçələnmək”, “qalxmaq”) birlikdə, ümumi bir təsviri gücləndirir.

Qısacası, "pöhrələnmək" fəli, sadəcə bir bitkinin dibindən yeni tumurcuqların çıxması deyil, həm də bitkinin güclü, sürətli və bol inkişafını, özünü yeniləmə və yayılma prosesini ifadə edən, daha geniş və zəngin mənaya malik bir sözdür. Bu məna, cümlənin kontekstindən asılı olaraq müxtəlif çalarlarda özünü göstərə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz