Praktisizm [yun. praktikos – əməli, işgüzar] termininin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə “nəzəri biliyin əhəmiyyətini qiymətləndirməyərək praktik fəaliyyətə üstünlük vermə” və “bir şeyə işgüzar yanaşma” kimi dar mənada izah edilməkdən daha geniş və dəqiq bir şəkildə təsvir edilməlidir. Bu terminin kökü qədim yunan sözü olan praktikosdan gəlir və əslində “əməli”, “tətbiqi”, “işlək”, “işgüzar” mənalarını özündə birləşdirir.
Praktisizmin əsas xüsusiyyəti, nəzəriyyənin tətbiqi imkanlarına və praktiki faydalarına yönəlməsidir. Yəni, bir ideyanın və ya nəzəriyyənin dəyəri, onun real həyatda nə dərəcədə tətbiq oluna bilməsi və nə qədər nəticə verə bilməsi ilə ölçülür. Praktikçi üçün, nəzəriyyənin özü qədər, hətta bəzən ondan daha çox, onun praktiki tətbiqi və əldə edilən nəticələr önəmlidir. Bu yanaşma elmdə, texnologiyada, siyasətdə və hətta gündəlik həyatda müxtəlif şəkildə özünü göstərə bilər.
Praktisizmin müsbət tərəfləri arasında effektivlik, səmərəlilik, konkret nəticələr əldə edilməsi göstərilə bilər. Lakin, həddindən artıq praktisizm bəzən nəzəriyyənin inkişafının ləngiməsinə, yeniliklərin qəbul edilməməsinə, uzunmüddətli perspektivlərin gözardı edilməsinə gətirib çıxara bilər. Yəni, yalnız qısamüddətli mənfəətə yönəlməklə, uzunmüddətli perspektivdə daha böyük uğurlar əldə etmək imkanları əldən verilə bilər. Bununla yanaşı, həddindən artıq praktisizmin bəzən etik normaları və dəyərləri ikinci plana atmasına səbəb ola biləcəyini də qeyd etmək vacibdir.
Praktisizm cümlələrdə müxtəlif şəkildə istifadə oluna bilər:
- "Onun yanaşması tamamilə praktisizmlə əlaqədardır; nəzəriyyəyə heç bir əhəmiyyət vermir."
- "Bu layihənin uğuru praktisizmin və effektiv iş planının nəticəsidir."
- "Bəzən praktisizmin həddindən artıq olması elmin inkişafını ləngidir."
- "Yeni texnologiyaların tətbiqi sahəsində praktisizmin rolu danılmazdır."
Beləliklə, Praktisizmin mənası sadəcə praktikaya üstünlük vermək deyil, həm də bu üstünlüyün səbəbləri, nəticələri və potensial riskləri ilə bağlı daha geniş bir konsepsiyanı əhatə edir.