Prezident [lat. praesidens – başçı, sədrlik edən] sözü latın dilindən mənşəlidir və prae (öncə, əvvəl) və sidere (oturmaq, əyləşmək) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib. Başlanğıcda, “öncə oturan”, yəni iclasın, məclisin və ya müzakirənin rəhbərliyini, sədrliyini edən şəxs mənasını ifadə edirdi. Zaman keçdikcə mənası genişlənərək, müxtəlif təşkilat və qurumlarda yüksək vəzifə tutan şəxslər üçün də işlənməyə başlayıb.
Müasir Azərbaycan dilində “prezident” sözü əsasən dövlətin başçısı vəzifəsini icra edən şəxs üçün işlənilir. Bu mənada prezident, dövlətin ali hakimiyyət orqanının başçısıdır, ölkənin daxili və xarici siyasətinə rəhbərlik edir, qanunları imzalayır, hökuməti təyin və ya qəbul edir, ölkənin müdafiəsini təmin edir və beynəlxalq münasibətlərdə ölkəni təmsil edir. Beləliklə, prezident yalnız bir idarənin yox, bütöv bir dövlətin rəhbəridir.
Lakin “prezident” sözü yalnız dövlət səviyyəsində deyil, həmçinin müxtəlif təşkilatlarda, cəmiyyətlərdə, şirkətlərdə və ya birliklərdə rəhbər vəzifəni tutan şəxs üçün də işlənə bilər. Məsələn, “şirkətin prezidenti”, “klubun prezidenti”, “federasiyanın prezidenti” kimi ifadələrdə “prezident” sözü həmin qurumun rəhbərini bildirir. Bu hallarda, prezidentin səlahiyyətləri və vəzifələri həmin təşkilatın nizamnaməsinə uyğun olaraq müəyyən edilir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Ölkə prezidenti xalqa müraciət etdi.
- Universitetin prezidenti yeni bir layihə təqdim etdi.
- İdman federasiyasının prezidenti seçkilərdə qalib gəldi.
Göründüyü kimi, “prezident” sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, lakin əsas məna rəhbərlik, sədrlik, ali vəzifə tutmaq kimi anlayışlarla bağlıdır.