izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Relikt (lat. relictum – qalıq) termini paleontologiya, geologiya, biologiya və digər elmlərdə geniş istifadə olunan bir termindir. Əsas mənası “çox qədim dövrlərdən qalmış şey, hadisə, qalıq” deməkdir. Bu, həm konkret fiziki obyektlərə, həm də abstrakt hadisələrə, proseslərə aid ola bilər. Məsələn, bir fosil, qədim bir memarlıq abidəsi, ya da qədim bir dilin bəzi leksik vahidləri relikt kimi qəbul edilə bilər.

Reliktin mənası kontekstdən asılı olaraq dəqiqləşir. Geologiyada relikt, qədim geoloji dövrlərdən qalmış qaya təbəqələri və ya mineral yataqları kimi başa düşülür. Paleontologiyada isə relikt, qədim növlərin fosil qalıqlarıdır. Biologiyada relikt, keçmiş dövrlərdən günümüzə qədər gəlib çıxmış və arealı əhəmiyyətli dərəcədə azalmış canlı növ və ya populyasiyalarını ifadə edir (məsələn, relikt bitki növləri). Lingvistikada relikt, əvvəlki dil mərhələsindən qalmış və müasir dilin inkişafında öz izini saxlamış sözlər və ya qrammatik strukturlardır.

Relikt sözünün elmi tədqiqatlarda istifadəsi xüsusilə vacibdir. Çünki qədim dövrlərin izlərini tədqiq etməklə, elm tarixi proseslərin, coğrafi dəyişikliklərin və bioloji təkamülün daha dəqiq şəkildə anlaşımasına imkan yaradır. Reliktlər keçmişin şahidləri olub, tədqiqatçıların keçmiş coğrafi mühitləri, ekosistemləri və mədəniyyətləri yenidən qurmaq üçün vacib məlumatlar təqdim edirlər.

Yalançı reliktlər termini isə, görünüşcə reliktə bənzəyən, lakin əslində qədim dövrlərdən qalmayan obyektlər və ya hadisələr üçün istifadə olunur. Bunlar müasir dövrdə, qədim formaların təqlid edilməsi nəticəsində yaranmış ola bilər. Məsələn, müasir dövrdə qədim üslubda inşa edilmiş bir bina “yalançı relikt” kimi təsnif edilə bilər. Yalançı reliktlərin tədqiqi, tarixi və mədəniyyəti daha yaxşı başa düşmək üçün vacibdir, çünki onlar müəyyən dövrlərdəki estetik baxışları və tarixi hadisələrin təsirlərini əks etdirə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz