Rəngləmək (f.) – Bir şeyin üzərinə rəng qatmaq, ona müəyyən bir rəng və ya rənglər vermək məqsədilə boya, piqment və ya digər rəngləyici maddələrin tətbiq edilməsi prosesidir. Bu proses, həm səthi, həm də dərinliyi əhatə edə bilər. Rəngləmə əməliyyatı müxtəlif vasitələr – fırça, süpürgə, püskürtmə cihazları və s. ilə həyata keçirilir və müxtəlif texnikaları özündə birləşdirir.
Rəngləmək sözü, həm konkret, həm də məcazi mənada işlənə bilər. Konkret mənada, divarları boyamaq, parçanı rəngləmək, saçı rəngləmək kimi əməliyyatları ifadə edir. Məcazi mənada isə, bir hadisəyə, vəziyyətə müəyyən bir rəng, xüsusiyyət, ton qatmaq mənasını verir. Məsələn, "O, hadisələrə öz rəngini qatmaq istəyirdi" cümləsində "rəngləmək" sözü hadisələrə subyektiv baxış bucağı əlavə etmək mənasını daşıyır.
Etimoloji baxımdan, "rəngləmək" sözü "rəng" və "-ləmək" şəkilçisinin birləşməsindən əmələ gəlib. "-ləmək" şəkilçisi isə bir əməliyyatı, prosesi ifadə edir. Beləliklə, "rəngləmək" sözünün əsas mənası "rəng vermək prosesi"dir.
Rəngləmək sözünün sinonimləri arasında "boyamaq", "rəng qatmaq", "çalar vermək" kimi ifadələr yer alır. Lakin bu sinonimlərin hamısı tam olaraq "rəngləmək" sözünün bütün mənalarını əhatə etmir. Məsələn, "boyamaq" daha çox səthi rəngləmə prosesini ifadə edir, "rəng qatmaq" isə daha geniş bir məna kəsb edir və "çalar vermək" isə daha çox incəsənət kontekstində işlənir. "Rəngləmək" sözü isə bu sinonimlərin hamısını özündə birləşdirən daha ümumi və geniş bir məna kəsb edir.
Cümlədə nümunələr:
- O, divarları qırmızı rənglədi.
- Toxuculuqda parça rəngləmək üçün xüsusi boyalar istifadə olunur.
- Şair şeirində təbiəti canlı rənglərlə rəngləmişdir.
- Siyasi hadisələrə öz subyektiv rəngini qatmaq doğru deyil.
- Fotoşəkilin rəngləməsi onun keyfiyyətini artırdı.