Ruzigar (fars. روزگار) sözü Azərbaycan dilində əsasən "külək", "yel" mənalarında işlədilir. Lakin bu, sadəcə birbaşa tərcümədir və sözün daha geniş kontekstu və semantik zənginliyini əks etdirmir. Farsca "روزگار" (ruzgar) sözünün hərfi mənası "günlər", "zaman" deməkdir. Ancaq Azərbaycan dilində bu söz zamanın təsirini, xüsusilə də təbiətin gücünü və dəyişkənliyini simvolizə edən bir metafora kimi işlənir. Bu səbəbdən də "külək" mənası, sözün əsl mənasını tam əhatə etmir.
Belə ki, "ruzigar" sözü sadəcə küləyin fiziki təsirini deyil, həm də onun sürəti, şiddəti, istiqaməti və hətta əhval-ruhiyyəsi ilə bağlı obrazlı ifadələrdə istifadə oluna bilər. Məsələn, "sərin ruzigar" ifadəsi, sakit və xoş bir küləyi təsvir edərkən, "çılğın ruzigar" ifadəsi qasırğa və ya fırtına kimi güclü və dağıdıcı bir küləyin təsirini göstərir. Sözün bu məcazi işlənməsi onu "zamanın əli", "təbiətin qüvvəsi", "taleyin hökmü" kimi abstrakt anlayışlarla da əlaqələndirir.
Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında "ruzigar" sözü daha çox poetik və bədii üslublarda, təbiətin təsvirində, hadisələrin dramatikliyini vurğulamaq üçün işlədilir. Sözün kökü olan farsca "روزگار" (ruzgar) sözü ilə müqayisədə Azərbaycan dilində işlənməsində obrazlılıq və metaforik mənalar daha ön plana çıxır. Buna görə də "ruzigar" sözünün lüğətlərdə sadəcə "külək" kimi təsvir edilməsi onun semantik imkanlarını tam əks etdirmir.
Misallar:
- “Sərt ruzigar ağacları əyirdi.” (Güclü külək ağacları əyirdi)
- “Yaz ruzigarı əsdi, hər yerdə çiçəklər açdı.” (İsti, xoş bir yaz küləyi əsdi)
- “Qəzəbli ruzigar evləri dağıdırdı.” (Qasırğa evləri dağıdırdı)
- “Həyatın ruzigarı, bəzən sakit, bəzən fırtınalı olur.” (Həyatın gedişi bəzən sakit, bəzən çətin olur)
Yuxarıdakı nümunələrdən də göründüyü kimi, "ruzigar" sözü yalnız küləyin özü deyil, həm də onun simvolik mənaları ilə birlikdə işlənir.