Sabotaj [fr. sabotage] sözü fransız dilindən götürülmüşdür və əslində "sabot" (taxta ayaqqabı) sözündən törəmişdir. Orta əsrlərdə Fransada toxuculuq fabrikalarında işçilər, işə qarşı etirazlarını bildirmək üçün maşınların mexanizmlərinə taxta ayaqqabılar (sabotlar) ataraq onları pozurdular. Bu hərəkətdən sonra "sabotaj" termini işin qəsdən pozulması, məhv edilməsi mənasında istifadə olunmağa başlamışdır.
Beləliklə, sabotaj, müəyyən bir məqsəd - adətən siyasi, iqtisadi və ya sosial - naminə, qəsdən və gizlicə iş prosesinin pozulması, əməliyyatın ləngidilməsi və ya tamamilə iflic edilməsidir. Bu, sadəcə işləməmək deyil, işin effektivliyinin aşağı salınması, keyfiyyətinin pisləşdirilməsi, məhsuldarlığın azaldılması, və ya tamamilə məhv edilməsi kimi müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər. Sabotaj həm də informasiyanın məhv edilməsi, gizli saxlanılması, və ya yanlış məlumat yayılması kimi informasiya texnologiyalarının istifadəsi ilə də həyata keçirilə bilər.
Sabotajın fərqli kontekstlərdə istifadəsi:
- Siyasi sabotaj: Dövlət qurumlarına, infrastruktura qarşı həyata keçirilən hərəkətlər (məsələn, enerji təchizatının kəsilməsi, rabitə xətlərinin pozulması).
- İqtisadi sabotaj: Rəqabətçilərin işinə mane olmaq üçün həyata keçirilən hərəkətlər (məsələn, məhsulların keyfiyyətinin aşağı salınması, saxta məhsulların istehsalı).
- Hərbi sabotaj: Hərbi əməliyyatlara mane olmaq məqsədilə həyata keçirilən hərəkətlər (məsələn, silahların pozulması, hərbi bazaların dağıdılması).
- İş yerində sabotaj: İşçilər tərəfindən işə qarşı həyata keçirilən etiraz əlaməti olaraq görülən hərəkətlər (məsələn, qəsdən yavaş işləmək, məhsullara qəsdən zərər vurmaq).
Sabotaj hərəkətləri qanunla cəzalandırılır və ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Sabotajın motivləri və miqyası çox müxtəlif olsa da, onun əsas xüsusiyyəti işə qəsdən ziyan vurmaq və ya onu pozmaqdan ibarətdir.