Sarsaqlaşmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "getdikcə ağlını itirmək, gicləşmək, axmaqlaşmaq, xərifləmək" kimi dar bir şəkildə ifadə edilməkdən daha geniş və dəqiq bir izah tələb edir. Sözün kökünün dəqiq etimologiyasını təyin etmək üçün əlavə araşdırma tələb olunsa da, mənasını kontekstə görə fərqli çalarlarla izah etmək mümkündür.
Əsas məna olaraq, sarsaqlaşmaq, ağıl və düşüncə qabiliyyətinin getdikcə zəifləməsi, dağınıq və qeyri-adekvat düşüncə tərzinin inkişaf etməsi deməkdir. Bu zəifləmə tədricən baş verir və müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər: yaşlılıq, xəstəlik (məsələn, demansiya, alzheimer), travma, yaxud da uzunmüddətli stress və ya digər psixoloji faktorlar.
Sarsaqlaşmaq, sadəcə "axmaqlaşmaq"dan fərqlənir. "Axmaqlaşmaq" daha çox doğuşdan gələn və ya qısa müddətdə əldə edilən bir ağılsızlığı ifadə edərkən, "sarsaqlaşmaq" tədricən baş verən bir zəifləməni, bir prosesi bildirir. "Gicləşmək"ə nisbətən isə, sarsaqlaşmaq daha dərin və davamlı bir zehni zəifləməni ifadə edir. "Xərifləmək" isə, sarsaqlaşmanın daha çox sosial davranışa əks olunan bir tərəfini əks etdirir - mənasız, uyğunsuz, ağılsız davranışlar sərgiləmək.
Cümlə içərisində nümunələr:
- Yaşlılığın təsiri ilə yavaş-yavaş sarsaqlaşmağa başladı. (Yaşlılıq səbəbindən zəifləmə)
- Xəstəlik onu tamamilə sarsaqlaşdırdı. (Xəstəlik nəticəsində ağıl zəifləməsi)
- Uzunmüddətli stress onun sarsaqlaşmasına səbəb oldu. (Stressdən qaynaqlanan zəifləmə)
- Sarsaqlaşmış adamın sözlərinə qulaq asmaq çətin idi. (Davranış və nitqdəki qeyri-adekvatlıq)
- O, yuxusuz gecələrdən sonra sarsaqlaşmış kimi davranırdı. (Müvəqqəti zəifləmə)
Beləliklə, "sarsaqlaşmaq" sözü, ağıl və düşüncə qabiliyyətinin müxtəlif səbəblərdən tədricən zəifləməsini, bununla yanaşı, davranışlardakı uyğunsuzluqları və qeyri-adekvatlığı əhatə edən daha geniş və çoxşaxəli bir məna kəsb edir.