Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "seyrəkləmə" sözü, əsasən "seyrəkləmək" felindən törəmə olaraq qeyd olunur. Ancaq bu, sözün bütün məna çalarlarını əhatə etmir. Daha dəqiq və geniş izah üçün sözün mənşəyini və istifadə sahələrini nəzərə almaq lazımdır.
"Seyrəkləmək" felinin kökü türk dillərində geniş yayılmış "seyrək" sifətinə dayanır. "Seyrək" "az olan, nadir olan, aralı olan" mənalarını verir. Bu səbəbdən "seyrəkləmək" bir şeyi "azaltmaq", "nadirləşdirmək", "aralaşdırmaq", "məsafəni artırmaq" kimi mənalarda işlənə bilər. "Seyrəkləmə" isə bu fəalin nəticəsini, həyata keçirilmiş əməli bildirir.
Beləliklə, "seyrəkləmə" sözünün mənasını daha geniş şəkildə belə ifadə edə bilərik: Bir şeyin sıxlığını azaltmaq, aralıqlarını artırmaq, nadir hala salmaq, əvvəlki sıxlığından azaltmaq. Bu mənada söz müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər:
Misallar:
- Meşənin seyrikləməsi nəticəsində günəş şüaları daha asanlıqla torpağa çatırdı. (Burada seyrəkləmə, ağacların sayının azaldılması, aralarının açılması mənasındadır.)
- Əhalinin seyrəkləməsi kəndin tədricən boşalmasına səbəb oldu. (Burada seyrəkləmə, əhalinin sayının azalması, nadirləşməsi mənasındadır.)
- Saçlarının seyrəkləməsi onu narahat edirdi. (Burada seyrəkləmə, saçların sıxlığının azalması, seyrəkləşməsi mənasındadır.)
- Əkin sahəsində bitkilərin seyrəkləməsi məhsulun keyfiyyətinə müsbət təsir göstərdi. (Burada seyrəkləmə, bitkilərin aralarının açılması, sıxlığın azaldılması mənasındadır.)
Yekun olaraq, "seyrəkləmə" sözü sadəcə "seyrəkləmək" felinin nəticəsini ifadə etməklə kifayətlənməyib, daha geniş bir məna spektrinə malikdir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda istifadə oluna bilər. Sözün əsl mənası isə "sıxlığı azaltmaq", "nadir hala salmaq" və ya "aralıqları artırmaq"dır.