izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səbət sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termin olub, əsasən müxtəlif materiallardan toxunaraq hazırlanan, içərisinə əşyaların, xüsusilə də meyvə-tərəvəz, yemək məhsullarının qoyulması üçün nəzərdə tutulmuş uzunsov formadadır. Lüğətlərdə sadəcə "qarğıdan, qamışdan və s.-dən hörülən uzunsov zənbil" kimi tərifi olsa da, səbət anlayışı daha geniş və çoxşaxəlidir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "səbət" kökünün Türk dillərindən gəldiyi ehtimal olunur. Müxtəlif Türk dillərində bu sözün fonetik variantları mövcuddur və ümumi məna "toxunmuş qab" kimi ifadə edilə bilər. Bu da onun mənasının sadəcə zənbil məhdudiyyəti ilə izah edilməməsini göstərir.

Səbətlər materialına görə müxtəliflik göstərir: qarğıdan, qamışdan, söyüddən, ağac budaqlarından, hətta müasir dövrdə plastik və metaldan hazırlanan səbətlər də mövcuddur. Forma baxımından da oval, dairəvi, düzbucaqlı və s. çeşitləri vardır. Həcminə görə kiçik meyvə səbətlərindən tutmuş, iri həcmli malların daşınması üçün istifadə edilən böyük səbətlərə qədər müxtəlif növləri vardır. Beləliklə, "səbət" anlayışının "uzunsov zənbil" kimi dar mənada izah edilməsi yetərli deyil.

Cümlə içərisində "səbət" sözünün istifadəsi də məna çalarlarının müxtəlifliyini göstərir:

  • "Bir səbət üzüm yığdıq." (Miqdarı bildirən məna)
  • "Səbətə alma, armud, ərik qoydu." (İçəriyə qoyulan əşyanı bildirən məna)
  • "Səbətdəki meyvələr çürümüşdü." (Yer bildirən məna)
  • "Səbət toxumaq çox zəhmətli işdir." (Proses, fəaliyyət bildirən məna)

Yekun olaraq, "səbət" sözü toxunmuş müxtəlif materiallardan hazırlanan, müxtəlif formalı və həcmli, içərisinə əşya qoymaq üçün nəzərdə tutulmuş bir qab kimi daha geniş və dəqiq şəkildə tərif edilə bilər. Sadəcə "uzunsov zənbil" tərifi onun zəngin məna və istifadə çalarlarını tam əks etdirmir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz